Thầy bói xem voi

Xưa có chuyện các ông thày bói – vốn là những người mù bẩm sinh – “xem” voi. Ông sờ vào chân voi thì bảo voi giống như cái cột đình. Ông sờ vào tai thì bảo voi giống như cái quạt to. Ông sờ vào vòi thì cãi rằng voi giống như một cái ống cao su to. Thực ra chúng ta đều là những thày bói như thế. Chúng ta chỉ nhìn thấy và biết trong một phạm vi rất hẹp, trong phạm vi bức tường chắn của biên giới quốc gia, địa phương, chủng tộc, gia đình, nghề nghiệp, truyền thống, phong tục và các bảng giá trị, hạn chế của giáo dục và văn hóa, của áp đặt chính trị, của bộ máy truyền thông và nhiều “bức tường” khác nữa. Phần lớn chúng ta thiếu một cái nhìn rộng, không nhìn thấy cái tổng thể. Dù có bằng tiến sỹ này nọ đi nữa, chúng ta vẫn chỉ là những “chuyên gia” thiển cận, nông cạn và hẹp hòi, như mấy ông thầy bói kia, không biết gì mà lại cứ tưởng mình biết hết.