Làm thế nào để hết khổ?

Khi xưa, đói kém, áp bức, bất công, dốt nát và khổ đau tràn ngập thế giới. Thời ấy, những người thông minh nhất ở cả phương Đông và Tây đều cho rằng con người phải chịu đựng và sẽ đỡ khổ vì có thể sau khi chết được lên một cõi sướng hơn như Thiên Đàng hay sẽ được sướng hơn ở kiếp sau. Có lẽ những hứa hẹn về những “phần thưởng” mơ hồ trong tương lai như thế không thuyết phục được đại đa số. Vì thế người ta đi tìm cách khác để thoát khổ. Người phương Tây nhờ sớm phát triển khoa học kỹ thuật đã tạo ra những thay đổi to lớn. Cuộc sống của họ được cải thiện vượt bậc vì làm ra nhiều của cải vật chất hơn hẳn thời xưa. Xã hội và cuộc sống tinh thần của họ theo đà đó cũng có những tiến bộ căn bản. Phương Đông sau đó cũng học theo và cũng đạt được những tiến bộ đáng kể. Cái khổ của con người thì vẫn còn đó và sẽ không bao giờ hết, nhưng có lẽ đã giảm nhiều. Vậy có thể nói không phải là thần thánh chúa phật nào, mà chính là những con người thông minh và thực tế đã và đang dẫn dắt loài người thoát dần cái khổ đau triền miên tê tái của cuộc đời.