Trí nhớ

Phần lớn những bài học lớn của cha ông và tổ tiên đã bị lãng quên. Những thứ còn truyền lại được có lẽ chỉ là những bức tranh mờ nhạt thiếu sức sống của những gì từng là vĩ đại, hào hùng hay đắng cay chua xót của các thế hệ trước. Có lẽ vấn đề là ở chỗ bộ óc của chúng ta chưa có khả năng “di truyền” những gì “ghi” trong đầu cha mẹ, ông bà, tổ tiên mình. Vì thế nên dù đã sống hàng vạn năm trên trái đất, con người vẫn lặp đi lặp lại những lỗi lầm có từ thời xa xưa. Chưa “thuộc bài” thì phải học lại thôi.

Con người đôi khi phải trải qua những hoàn cảnh khủng khiếp. Nạn đói năm 1945 ở miền bắc Việt Nam giết chết 2 triệu người. Lúc đó, xác người chết đói đầy rẫy đường phố Hà Nội. Hai qủa bom nguyên tử Mỹ ném xuống đất Nhật năm 1945 giết chết hơn 200.000 ngàn người trong tức khắc. Trong chiến tranh Việt Nam, Mỹ đã ném xuống đất Việt Nam 7 triệu tấn bom. 3 triệu người Việt Nam đã chết trong cuộc chiến ấy. Trong đại chiến thứ 2, hàng triệu người Do Thái và các chủng tộc khác chết thảm khốc trong các trại tập trung, phòng hơi ngạt và lò thiêu người của Đức Quốc Xã. Còn ở Nam Kinh, Trung Quốc, chỉ trong vài tuần lễ, binh lính Nhật cưỡng hiếp và tàn sát 300.000 phụ nữ, trẻ em và dân thường. Gần đây hơn, quân Khơ Me đỏ tàn sát gần 2 triệu đồng bào của họ. Rồi còn vô vàn khổ đau và chết chóc do động đất, sóng thần, dịch bệnh, xung đột sắc tộc, chiến tranh, v.v. Nhưng điều lạ lùng là những điều tưởng chừng “không thể nào quên” ấy lại nhanh chóng bị lãng quên. Hãy cũng có thể người ta còn nhớ, nhưng ít người cảm thấy “sôi sục”. Có lẽ đó là cách tạo hóa hàn gắn vết thương bằng cách chỉ cho loài người một trí nhớ ngắn thôi để họ chóng quên đi mọi việc và không thể thù hằn lâu. Còn nếu cứ đau khổ mãi về những việc đã xảy ra thì có lẽ con người không còn đủ sức để đối mặt với những vấn đề của cuộc sống hiện tại.

Trí nhớ của chúng ta thật lạ lùng. Ta nhớ rất chính xác và rất lâu về việc một người đã đối xử không tốt với mình như thế nào, nhưng lại rất chóng quên những điều tốt người khác đã làm cho mình.