Cơn sốt “hàng hiệu”

Thời “bao cấp” ở Việt Nam, cuộc sống chỉ ở mức “tồn tại”. Mỗi người một tháng được 13kg gạo và 100g thịt lợn, mỗi năm được vài mét vải thô để may quần áo, phụ nữ thì được thêm một ít vải xô màn để dùng như người ta dùng băng vệ sinh bây giờ. Ngoài ra còn một ít các thứ khác nữa, mà cũng thuộc loại “nhu yếu phẩm” cả. Thế nhưng người ta cũng đã thích “hàng hiệu”. Đó không phải là Gucci  hay Chanel, mà là bếp dầu Thăng long, xe đạp Phượng hoàng, phích nước Rạng đông, chăn vải “chéo” Trung Quốc, và một vài thứ nữa. Đơn giản là vì chúng tốt và bền lâu hơn. Cuộc sống khi đó chỉ cần đến thế. Ngày nay, người ta vẫn thích “hàng hiệu” với lý do tương tự: chất lượng. Nhưng khi hàng tiêu dùng cá nhân ngày càng nhiều hơn và khi mới giàu lên nhanh chóng như nhiều người ở Trung Quốc, Nga, Ấn Độ hay Việt Nam, người ta bắt đầu suy nghĩ khác. Lúc ấy, tốt là chưa đủ mà còn phải “hiệu” gì, xuất xứ ở đâu. Nhiều người cảm thấy hãnh diện khi xách một cái túi giá hàng ngàn đôla hiệu Louis Vuiton, đeo đồng hồ Rolex giá hàng chục ngàn đôla, đi xe ôtô hàng trăm ngàn, thậm chí cả triệu đôla. Người ta cảm thấy kém cỏi, thậm chí xấu hổ khi dùng những hàng không có tên tuổi và giá rẻ hơn, mặc dù vẫn có chất lượng tốt. Không ai muốn là kẻ vô giá trị cả. Nhưng khi không có gì “đáng giá” ở trong mình như tài năng và đức độ, người ta đành phải dựa vào những thứ ở bên ngoài. Và hàng hiệu là một giải pháp làm “tăng giá trị” của người ta một cách dễ dàng nhất, nếu người ta tin như thế. Tương tự như thế, người ta cảm thấy vinh hạnh và “có giá” hơn khi được chụp ảnh chung với chủ tịch nước hay nữ hoàng Anh, học cùng khóa với nhà toán học nổi tiếng X hay đã may áo vét cho ông thủ tướng Y, v.v. Cứ như thế, người ta cảm thấy hãnh diện cả khi có một người “gốc Việt” nào đó thành đạt về học hành, chính trị, kinh doanh, nghệ thuật hay thể thao ở một nước phát triển, kể cả khi người đó có rất ít liên hệ với Việt Nam. “Bệnh” này không mới. Người Việt xưa gọi là “thấy người sang bắt quàng làm họ ”.