Bài học từ cuộc chiến Việt – Trung 1979

Cách đây đúng 40 năm, vào ngày 17/2/1979, 60 vạn quân TQ ào ạt tấn công vào toàn bộ các tỉnh biên giới phía bắc Việt Nam, bắt đầu một cuộc chiến tranh tuy ngắn nhưng vẫn vô cùng ác liệt và đẫm máu. Hậu quả của cuộc chiến thì người ta đã phần nào đo được nhưng nguyên nhân của nó thì cho đến nay có vẻ như vẫn là đề tài gây tranh cãi trong giới chính trị, lịch sử, quân sự, truyền thông, v.v. Chủ mưu gây chiến là TQ, mà cụ thể là Đặng Tiểu Bình, lãnh tụ TQ thời đó. Nhưng tại sao Đặng lại quyết định gây chiến với Việt Nam thì có vẻ như đến tận bây giờ chưa ai biết chắc. Để “dạy cho VN một bài học” vì cái “tội xâm lược Campuchia”, như chính Đặng nói, để làm một món quà cho mỹ nhằm cải thiện quan hệ với Mỹ, phá thế cô độc của TQ, tạo một thế trận mới chống LX lúc đó được coi là kẻ thù của TQ, để kiểm tra khả năng chiến đấu của quân đội TQ, để cứu chế độ diệt chủng Pol Pot, đệ tử trung thành nhất của tư tưởng XHCN nông dân của Mao, để làm suy yếu một VN thống nhất, vừa đại thắng Mỹ, là đồng minh của LX – kẻ thù của TQ, để đánh lạc hướng các đối thủ chính trị của Đặng nhằm thâu tóm quyền lực vảo tay mình, để thử phản ứng của LX trước nguy cơ của đồng minh VN, v.v. và v.v. là những lý do mà lâu nay được bàn bạc nhiều nhưng có lẽ vẫn chỉ là giả thuyết. Xưa nay, người Trung Hoa vốn được coi là “thâm nho”. Với các chính trị gia cao cấp của họ thì điều đó lại càng đúng. Làm chính trị của họ cũng giống như chơi cờ. Nước đi của họ thường khó mà đoán được. Cũng như chơi cờ là phải bảo toàn được Tướng, mục đính của giới chóp bu chính trị là giữ được “ngai vàng”, quyền lực tối cao của mình. Để đạt được mục tiêu đó, họ nghĩ ra “trăm phương ngàn kế”. Họ không từ những thủ đoạn tàn bạo nhất, những lời nói dối trắng trợn nhất. Hàng vạn quân TQ bị xua sang VN, bắn giết dân lành VN một cách dã man nhất. Nhưng rất đông trong số quân lính đó chưa hề, hoặc rất ít được huấn luyện quân sự. Với chiến thuật “biển người”, họ thành những tấm bia sống cho dân quân du kích VN. Cuộc chiến có một tháng mà có đến hàng vạn quân TQ chết trận. Bằng chứng là những nghĩa trang quân đội khổng lồ phía bên kia biên giới. Còn dân TQ thì được tuyên truyền rằng đây là “cuộc phản kích của TQ chống lại cuộc xâm lược của VN”. Ấy thế mà đã từng có một thời, VN và TQ đã từng có một thời coi nhau như “anh em ruột thịt, môi hở răng lạnh, máu chảy ruột mềm”. Ai đó đã từng nói rằng, chẳng có kẻ thù nào, bạn bè nào, đồng minh nào là mãi mãi cả. Chỉ có quyền lợi của quốc gia, dân tộc mình là trên hết. Không phải là vô cớ mà Ô. Trump thắng cử với khẩu hiệu America First! Nước Mỹ là trên hết! TQ ngày nay là một cường quốc kinh tế và quân sự, với tham vọng toàn cầu. Vì thế các nước khác, nhất là các nước nhỏ yếu hơn, mà lại ở ngay cạnh TQ thì cần tìm cho mình một cách hành xử khôn ngoan để có thể tồn tại cạnh một vị hàng xóm khổng lồ, giàu có, xấu tính và mưu mô như thế. Cuộc chiến Việt – Trung 1979 vì thế nên được nghiên cứu kỹ để làm một bài học lớn thay vì tìm cách che đậy, né tránh.