Bạn tìm gì?

Ngoài kia có tới 7 tỷ người như bạn. Bạn có giỏi hay kém cỏi đến mấy, giàu hay nghèo đến mấy, đẹp hay xấu đến mấy, tốt bụng hay tàn bạo đến mấy thì vẫn luôn có người như thế hoặc hơn thế. Sự kiện là bạn được sinh ra, lớn lên, làm công việc của mình, sống hết đời bạn rồi ra đi thì có thể cũng có một số người quan tâm. Số người ấy có nhiều đến đâu thì cũng chẳng đáng kể so với 7 tỷ người ngoài kia. Rồi họ cũng sẽ ra đi hết và bạn sẽ rơi vào quên lãng. Cho nên đối với mọi người, bạn có là ai và làm được gì cũng chẳng hề quan trọng. Cho nên bạn đừng mất công tìm kiếm sự ngưỡng mộ của người khác. Vô ích. Hãy quay vào bên trong. Hãy tìm kiếm sự ngưỡng mộ của bạn với chính mình.

Tĩnh lặng

Khi chỉ có một mình, vào một buổi sớm tĩnh lặng và lạnh lẽo thế này, bạn sẽ đối mặt với Trời Đất, phải "nói chuyện" với Trời Đất, theo cách của Trời Đất. Đó là Im Lặng. Đó là cách tốt nhất để hiểu được lẽ Trời. Mọi sự ầm ĩ của tiếng nói mà chúng ta "huyên thuyên" cả ngày để tỏ ra là thông minh và sâu sắc chỉ là cản trở. Bạn không thể "khôn" hơn Trời.

Vẫn là câu chuyện cũ

Chế độ độc tài "cha truyền con nối" suốt 50 năm ở Syria vừa bị "phiến quân" lật đổ trong một cuộc tiến công "chớp nhoáng" kéo dài có 10 ngày. Và ngay sau đó là những hình ảnh khá "quen thuộc" khi một chế độ "không vì dân" sụp đổ: Dân Syria hò hét ăn mừng. Họ kéo sập và đập vỡ tan những tượng đài vị tổng thống vừa bị lật đổ. Họ xé toạc và dẫm đạp lên chân dung của ông ta được treo khắp nơi ở trong nước. Bản thân vị tổng thống đó và gia đình phải vội vã chạy trốn khỏi đất nước. Họ phải bỏ lại tất cả tài sản tích cóp được - hay gọi là chiếm đoạt được cũng không sai - trong nửa thế kỷ nắm quyền ở Syria: những lâu đài xa hoa, những dàn "siêu xe" đắt đỏ nhất, và chắc chắn là còn nhiều tỷ đô la được cất giấu đâu đó ở nước ngoài. Những ví dụ như thế này đã có khá nhiều. Một số còn khá rõ trong trí nhớ của mọi người vì cũng chỉ mới xảy ra gần đây. Thế nhưng những nhà độc tài còn đang cầm quyền ở một số nước có "học hỏi" được điều gì không? Hay là họ sẽ "quyết tử" để giữ được quyền lực... cho đến khi bị nhân dân nước họ lật đổ? Vẫn là câu chuyện cũ thôi.

Những đứa con ngoan

Đã hàng tỷ năm qua, Trái Đất cứ một mình lặng lẽ đi theo Mặt Trời. Nhờ đó mà loài người mới được sinh ra và nuôi dưỡng cho đến tận hôm nay. Công đức của Mẹ - Trái Đất lớn lao là thế. Còn chúng ta, những đứa con của người Mẹ Hiền ấy đã làm gì để tỏ lòng biết ơn? Chúng ta liên tục gây chiến tranh, giết chóc, tàn phá. Chúng ta sản xuất và tiêu dùng "vô tội vạ" để thoả mãn sự tham lam và ích kỷ của chúng ta mà không đếm xỉa gì đến sự tàn phá nghiêm trọng của lối sống ngu muội ấy đến Trái Đất. Bạn biết cả rồi đấy. Chúng ta quả là những đứa "con ngoan", phải không? Chúng ta chăm chỉ lạy Trời, lạy Chúa, lạy Allah, lạy Phật mà? Bạn có nghĩ rằng sẽ đến lúc mà Trời Đất sẽ hết kiên nhẫn với chúng ta không?

Trời có bất công?

Trái Đất không so bì và than phiền là tại sao mình lại không to lớn và rực sáng như Mặt Trời. Nó bằng lòng với việc là được Vũ Trụ tạo ra với hình hài nhỏ bé, lạnh lẽo và tối tăm như thế. Và do đó loài người mới được sinh ra. Sau đó hàng triệu năm, chúng ta vẫn đang ở đây. Vậy tại sao nhiều người trong chúng ta lại không bằng lòng với việc được Trời Đất sinh ra như thế?

Không đề

Đèn cứ tắt dần

Cuối cùng là đêm tối 

Đấy là một ngôi nhà?

Hay một thành phố?

Chuyện bầu trời sao?

Hay chuyện cuộc đời chúng ta?

Có gì khác?

Thích và Không thích

Hôm nay là một ngày đầu Mùa Đông. Trời xanh ngắt và dịu mát. Nắng vàng ấm áp và không khí trong lành. Tuyệt vời! Và người ta quên mất là tuần trước trời u ám, oi bức, ngột ngạt và ô nhiễm nặng nề. Trời Đất là thế. Còn người ta thì lúc khổ lúc vui. Tất cả đều là một phần của cuộc sống trên Trái Đất. Bạn không thể chỉ chọn những thứ bạn "thích" và loại bỏ những thứ "không thích". Đơn giản là không thể. Thế thôi.

Bạn tìm gì?

Trong cuộc đời mình, bạn có tìm kiếm một cái gì đó không? Bạn có bao giờ tìm kiếm xem mình là ai không? Bạn có nghĩ rằng rất có thể, đó là cuộc tìm kiếm quan nhất?

Đó là ai?

Mỗi buổi sáng khi thức dậy, bạn nhớ đến điều gì đầu tiên? Quyền lực? Tiền bạc? Khoái lạc? Bạn có bao giờ nghĩ rằng bạn sống được đến giờ phút này là do ai không? Bạn có thấy mình may mắn và cảm thấy biết ơn "ai đó" không? Đó là ai?

Chuyện "xuất khẩu"

Người Philippines, nhất là phụ nữ, đi khắp thế giới, thường là các nước giàu để làm thuê. Họ thường làm giúp việc gia đình hay hộ lý ở bệnh viện. Số tiền họ kiếm được và gửi về nước là một con số đáng kể trong GDP của nước họ. Người Ấn Độ hay Bangladesh đi làm công nhân xây dựng. Người Việt Nam hay đi làm thuê ở Hàn Quốc và Nhật. Tất cả thường bị chủ trả lương thấp và bóc lột, lạm dụng nặng nề. Đó chỉ là vài ví dụ thôi. Nói chung là người nghèo thì ở đâu cũng thế. Vậy thì người nghèo ở một trong những nước nghèo nhất thế giới - Bắc Triều Tiên - thì đi đâu và làm gì? Trước đây họ thường không đi đâu cả vì Bắc Triều Tiên muốn giam hãm dân của họ trong tình trạng nghèo khổ và dốt nát để dễ cai trị. Hơn nữa cũng không nước nào muốn nhận dân Triều Tiên do bị cấm vận và những rủi ro liên quan.Nhưng chế độ Kim vẫn cần ngoại tệ, công nghệ quân sự, lương thực, v.v. để duy trì chế độ của họ. Cuộc chiến tranh Nga - Ucraina có vẻ như đã mở ra cho ông Kim một lối thoát hiếm hoi. Đó là xuất khẩu vài loại hàng mà Kim có nhiều mà Nga lại đang rất cần như đạn pháo và nhất là binh lính. Tin tức gần đây cho biết rằng Kim sẽ đưa khoảng hơn mười ngàn lính sang Nga. Sắp tới, nhóm vài ngàn lính đầu tiên sẽ được tung vào mặt trận Kursk. Gần ba năm qua, để bảo vệ cái "ngai vàng Hoàng Đế" của mình, Putin đã ném vào chỗ chết hơn 600.000 lính Nga rồi. Ông ta chắc sẽ chẳng ngần ngại mà quẳng tiếp lính Nga vào cái "lò thiêu người khổng lồ" - chiến tranh Ucraina - ấy. Nay tự nhiên lại có được một nguồn "lính nhập khẩu" từ Bắc Triều Tiên - rẻ hơn nhiều mà chất lượng có lẽ cũng không kém - thì tại sao lại không nhận? Có tin là đổi lại, Kim sẽ nhận được máy bay SU-35 của Nga. Hẳn sẽ còn nhiều thứ khác nữa mà Kim đang rất cần. Đúng là " đôi bên cùng có lợi". Chỉ có hàng triệu dân thường của cả hai nước là phải trả giá, phải chịu vô vàn khổ đau và chết chóc. Thời đại nào và ở đâu cũng vậy, bất luận bên thắng hay thua, người dân hiền lành chăm chỉ bao giờ cũng là "bên thua cuộc". 

Cuối Thu

Lành lạnh gió đến tự nơi nao?

Lá khô xào xạc rụng bờ ao 

Xanh thẳm trời Thu đâu rồi nhỉ?

Mùa Đông đã gõ cửa rồi sao?

 

Có đáng liều không?

Gần đây có nhiều tin về việc Bắc Triều Tiên đang đưa hàng ngàn binh sĩ sang giúp Nga đánh Ucraina. Có một chi tiết mà có người đã nghĩ tới. Đó là khả năng sẽ có lính Bắc Triều Tiên đào tẩu sang phía đối phương. Dĩ nhiên sẽ có những người lính Bắc Triều Tiên trung thành với lãnh tụ Kim và thực hiện tất cả các mệnh lệnh của cấp trên dù có phải chết. Nhưng cũng không loại trừ khả năng có những người lính coi việc ra trận đánh Ucraina là một cơ hội. Đó là cơ hội thoát khỏi cái "nhà tù lớn" Bắc Triều Tiên, nơi mà họ và hàng triệu người khác bị giam hãm trong một cuộc sống nghèo khổ cùng cực và sự đàn áp tình thần tàn bạo. Cho nên cái cơ hội thoát khỏi Bắc Triều Tiên, mà lại sang được giữa Châu Âu, dù có khó khăn và nguy hiểm bao nhiêu thì vẫn rất hấp dẫn và rất đáng liều mình.

Nghĩ về Tự Do

Những ám ảnh và tiếc nuối của quá khứ. Những lo lắng và sợ hãi về tương lai. Hiện tại thì đầy những hoang mang. Bạn có thể cảm thấy nhẹ nhàng, thoải mái và tự do với một tâm trí như thế không? Bạn có thể bỏ lại quá khứ phía sau không? Tất cả đã qua rồi mà? Bạn có thể chấm dứt những suy nghĩ về tương lai không? Tương lai đã tới đâu mà đã lo? Bạn có thấy rằng phần lớn những "vấn đề" trong hiện tại là do cái "máy tưởng tượng" - hay còn gọi là cái đầu của bạn tạo ra không? Cái máy này "siêu" lắm. Nó chạy như một con ngựa hoang trên thảo nguyên vậy, mà 24/7 mới ghê gớm chứ. Bạn không có cách gì để dừng được nó đâu. Nhưng bạn có thể "kệ nó". Khi không có khán giả duy nhất - chính là bạn - có thể"con ngựa hoang " ấy sẽ giảm bớt tốc độ. Biết đâu rồi nó sẽ chán và dừng hẳn. Những "vấn đề" của bạn -mà phần lớn là tưởng tượng, không có thật - sẽ biến mất. Cuối cùng thì bạn sẽ được Tự Do.

Ai nắm số phận bạn?

Ai - bất cứ ai - cũng có những cái thích và không thích, vui và không vui, may và không may, hạnh phúc và bất hạnh, thành công và thất bại, v.v và v.v. Bạn có nghĩ rằng bạn có thể giải quyết hết các vấn đề của mình không? Câu trả lời chắc là không. Vậy thì bạn định làm gì? Chấp nhận và vui vẻ chung sống với chúng? Hay là buồn bã vì sự "không may" của mình? Bạn có nghĩ rằng cái quan trọng lại không phải là những vấn đề đó. Thái độ của bạn với chúng mới là quan trọng. Số phận của bạn là ở trong tay bạn.

Khổng Tử đã nói

Bạn có thích nghe người khác "dạy dỗ" mình không? Câu trả lời có lẽ khá dễ đoán; Không ai thích cả! Cho nên bạn đừng phô diễn kiến thức " Đông, Tây, Kim, Cổ" hay sự "thâm thúy" của mình. Có phải Khổng Tử đã từng nói: "Mặc nhi thức chi" không? Nghĩa là hãy biết hết và giữ yên lặng.

Trời vẫn tối

Một ấm trà rồi 

Mà trời chưa sáng 

Ai bảo đời ngắn?

Dậy sớm mà xem

Tản mạn một chút cho vui

Nga là một dân tộc lớn, thông mình, có học, có đạo đức. Ấy thế mà họ gần như bất lực trước một tay tổng thống độc tài. Suốt hai mươi năm qua,  họ chỉ biết lắc đầu và thì thào với nhau ở trong nhà khi họ không hài lòng về việc tay tổng thống kia chi không biết bao nhiêu tỷ đô la tiền bán tài nguyên của đất nước chủ yếu là để giữ quyền lực của mình và để làm giàu cho bản thân và băng nhóm của mình. Đặc biệt trong gần ba năm qua, ông ta còn ném hàng trăm ngàn thanh niên Nga vào chỗ chết trong một cuộc xâm lược để cố thực hiện cho được ý đồ bành trướng lãnh thổ và vĩ cuồng cá nhân. Điều tương tự cũng đã xảy ra ở nước Đức và Nhật trong Thế Chiến 2. Những việc như thế đã xảy ra trong suốt lịch sử loài người. Những sự thống trị tàn bạo như thế thỉnh thoảng cũng gặp phải sự phản kháng mạnh mẽ. Tuy nhiên, như ở Châu Á, thường thì dân chúng chỉ biết âm thầm chịu đựng và ước mong là người trị vì họ tiếp theo sẽ một bậc "minh quân", một vị "vua hiền". Thỉnh thoảng thì ước mong ấy cũng thành hiện thực. Tuy nhiên về cơ bản thì lịch sử loài người là câu chuyện dài về những kẻ bạo chúa. Trong khá nhiều trường hợp, một số kẻ bạo chúa lại còn được coi như "vĩ nhân" trong lịch sử. Putin gần đây cho viết lại sách giáo khoa. Không biết những sách giáo khoa mới này viết gì. Không loại trừ khả năng là những sách giáo khoa đó được viết lại là để ca ngợi "công đức" của ông ta . Thời xưa trong triều đình phong kiến Trung Quốc có một chức vụ quan trọng gọi là "sử quan". Công việc của họ là ghi lại những hoạt động của hoàng đế. Và tất nhiên là phải ca ngợi "công đức vĩ đại" của hoàng đế. Có thể Putin cũng chỉ "học mót" cách viết sử ở Trung Quốc thời xưa. Nhưng sự thật cũng giống như ánh sáng mặt trời. Che ánh sáng ấy là không thể. 

À ra thế!!!

Trong Kinh Thánh có kể câu chuyện về Adam và Eva, hai con người đầu tiên được Chúa Trời tạo ra. Đại khái chuyện là thế này. Họ được sống trên Thiên Đàng, một nơi vô cùng đẹp đẽ và sung sướng. Trên đó có một cây táo quả rất đẹp và trông vô cùng ngon. Nhưng vì một lý do nào đó, Chúa Trời cấm họ không được ăn táo. Nhưng phàm cái gì bị cấm - như các loại sách "cấm" - thì càng làm cho người ta tò mò và muốn biết nó. Adam và Eva cũng không là ngoại lệ. Một hôm Eva lấy một quả táo cho Adam ăn. Chúa Trời biết được liền nổi cơn thịnh nộ, đuổi cả hai xuống hạ giới với lời nguyền là Adam sẽ phải làm việc "đổ mồ hôi trán" thì mới có bánh mì để ăn. Eva thì sẽ phải chịu đau đớn khi sinh nở. Phải chăng cái quả táo kia là cực độc nên Chúa Trời mới cấm. Phải chăng nó độc ở chỗ là nó làm cho loài người có trí thông minh và sẽ dùng trí thông minh ấy để làm những việc tốt và cả những việc xấu. Bạn có thể ngồi cả ngày, cả tháng, cả năm hay cả đời thì cũng không thể kể hết những việc độc ác,, xấu xa, tàn bạo, hèn hạ mà con người đã từng làm từ khi xuất hiện trên Trái Đất cho đến tận hôm nay, và chắc là sẽ mãi mãi về sau. Chúa Trời có lẽ đã biết là con người sẽ tàn bạo như thế và muốn ngăn chặn bằng lệnh "cấm ăn táo". Nghĩ cũng hơi buồn cười và khó hiểu ở chỗ lá tại sao Chúa Trời lại có thể "ngây thơ" như thế? Nhưng nghĩ cho kỹ hơn một chút thì chính sự độc ác và tàn bạo của con người sẽ dẫn đến sự hủy diệt của loài người . Thì ra là Chúa Trời tính cả rồi.

Trà sớm

Không gian bao la

Một mình với ấm trà 

Trời đêm tĩnh lặng 

Không tiếng động 

Không smartphone 

Không hỗn loạn thông tin

Tìm lại chính mình 

Và điều quan trọng nhất 

Bạn đã sống sót 

Như thế chưa đủ hay sao?

Trở lại ngày xưa?

Gần đây xuất hiện một trào lưu tạm gọi là "sống tối giản", có lẽ có xuất xứ từ Nhật. Từ đống tro tàn của Thế Chiến 2, Nhật đã nhanh chóng trở thành một nơi sản xuất hàng tiêu dùng "nhanh - nhiều -tốt - rẻ" theo đúng nghĩa của những từ đó. Chỗ ở của người Nhật từ chỗ hầu như không có gì trở thành chỗ đầy ắp và chật cứng hàng tiêu dùng đủ loại. Nhật có tất cả, trừ một thứ. Đó là diện tích đất và không gian sống. Nói ngoài lề một chút: Một trong những lý do chính mà Nhật đi xâm lược các nước ở Châu Á trong Thế Chiến 2 là để giải quyết vấn đề "đất chật, người đông". Vậy bây giờ làm thế nào? Thế là có người đã " phát minh ra cái bánh xe" - trở về lối sống đơn giản, trong nhà chỉ có những đồ dùng tối cần thiết. Thế rồi người ta bỗng nhận ra rằng có ít đồ đạc không chỉ làm cho nơi ở rộng rãi thoáng đãng hơn. Nó còn làm cho suy nghĩ của người ta cũng rộng rãi, thoáng đãng, dễ chịu hơn.  Con người vốn từng sống vô cùng đơn giản. Đồ dùng thì có cái rìu đá. Bếp chỉ là đống lửa , không có nồi hay bát đĩa. Không có tiền bạc, tôn giáo, chính phủ, quốc hội, quân đội hay cảnh sát gì cả. Nhưng rồi con người cứ thêm dần, thêm mãi mọi thứ vào. Kết quả là con người đã tạo ra một loại quái vật khủng khiếp có tên là "xã hội loài người". Với những gì đang xảy ra ở Ucraina và Trung Đông, không ai dám chắc là Thế Chiến 3 sẽ không xảy ra và vũ khí hạt nhân sẽ không được sử dụng. Loài người đang đứng trước nguy cơ tự hủy diệt. Nhiều người cho rằng lối sống tiêu dùng điên cuồng ngày nay là có liên quan đến xung đột và chiến tranh. Biết đâu lối sống tối giản - trở lại ngày xưa - lại là một lối thoát cho loài người?

Thu cảm

Một góc bình yên 

Rực rỡ Thu Hà Nội 

Dừng lại, bạn đi đâu mà vội?

Moi hỗn loạn đều đang chờ bạn 

Nắng vàng ấm áp này thì không 

Chiến tranh và Hòa bình

Đạn bom và tên lửa vẫn đang rơi - và ngày càng ác liệt hơn - ở Ucraina, ở Trung Đông và những nơi khác . Bạn có thể làm được gì? Nếu không thì hãy hưởng hoà bình, hãy quý trọng những gì đang có và bớt phàn nàn về những vấn đề của bạn. Chúng không to tát lắm đâu. Một bài hát về Hà Nội có câu:

Một thời đạn bom, một thời hoà bình 

Có lẽ chúng ta chỉ đang "giải lao" thôi. Không ai biết khi nào chiến tranh lại nổ ra đâu. 

Bắt đầu hiểu rồi?

Nga vừa mới sửa đổi lại "học thuyết hạt nhân" của họ. Lý do hẳn là để đối phó với nguy cơ thất bại của Nga trong cuộc chiến tranh xâm lược Ucraina. Đại để là Nga sẽ sử dụng vũ khí hạt nhân nếu Nga cho rằng phải đối mặt với vấn đề sống còn khi bị tấn công bởi một nước không có vũ khí hạt nhân - tức là Ucraina - mà nước đó lại được hỗ trợ bởi một nước có vũ khí hạt nhân - như là Mỹ hay Anh, Pháp. Một số nhân vật trong giới chính trị, quân sự và truyền thông Nga bắt đầu tỏ ra lo lắng cho số phận của nước Nga nếu Putin sẽ sử dụng vũ khí hạt nhân để đạt được thắng lợi trong cuộc xâm lược Ucraina. Họ đặt câu hỏi công khai trên truyền thông chính thống là liệu hàng triệu người Nga phải chết và nhiều thành phố của Nga phải trở thành đống đổ nát có là cái giá có thể chấp nhận được để chiếm được một số vùng đất của Ucraina như Donbas, Crimea hay thậm chí là lấy lại vùng Kursk của Nga. Có vẻ như là ngay một số phần tử  "diều hâu" trong chính giới Nga đã bắt đầu hiểu ra vấn đề và cảm thấy ớn lạnh trước viễn cảnh của một ngày tận thế của nước Nga?

Vẫn thế a ?

Có phải mùa thu đã tới nơi

Nắng vàng rực rỡ, em bé cười

Văng vẳng trong ta bài ca cũ

Hết khổ là vui, vẫn thế thôi 

Chuyện muôn thuở

Chiến tranh , bão lụt, sóng thần hay tại họa to lớn gì đi nữa thì rồi cũng trôi qua và thậm chí rơi vào quên lãng. Thế nhưng nỗi lo "nhỏ nhặt" hàng ngày về "cơm, áo, gạo, tiền" thì vẫn cứ dai dẳng và hầu như không bao giờ trôi qua và đi vào quên lãng cả. Đó là câu chuyện của không biết bao nhiêu con người từ xưa tới nay trên Trái Đất.

Sao lại thế?

Nếu cuộc đời chỉ là "cõi tạm" thì sao người ta lại phải làm cho nó rắc rối và phức tạp đến thế? Nếu không phải thế thì sao nó lại mong manh và ngắn ngủi đến vậy?

Cái gì quan trọng?

Đến một lúc nào đó, có thể bạn sẽ nhận ra rằng mỗi buổi sáng bạn thức dậy - chỉ cần thế thôi - là bạn đã được nhận một món quà lớn từ Trời Đất. Đó là Cuộc Sống. Như thế còn chưa đủ vui sao? Tại sao bạn lại cứ phải bận tâm với vô số vấn đề - mà đa số chỉ là chuyện vặt - mà lại quên mất cái việc lớn là vui hưởng món quà Cuộc Sống ?

Chậm lại đi

Tạm quên đi

Đạn bom

Vẫn nổ vẫn rơi 

Ở đâu đó 

Mà đắm mình 

Vào tiếng mưa tiếng gió 

Tiếng im lặng 

Của trời đêm

Kursk 2.0

Chiến tranh Nga-Ucraina kéo dài đã hai năm và chiến sự diễn ra đều đều chủ yếu là trên lãnh thổ Ucraina. Thế nhưng cả thế giới bỗng nhiên đặc biệt quan tâm đến cuộc chiến này trong vòng hơn một tuần qua.  Có lẽ đó là vì cuộc tấn công bất ngờ của Ucraina vào lãnh thổ Nga ở vùng Kursk. Quân Ucraina tiến nhanh tới mức đã chiếm được khoảng một ngàn km2. Điêù chưa từng xảy ra sau Thế Chiến 2 là một quân đội nước ngoài đánh chiếm đất Nga trên một quy mô lớn với quân chính quy và vũ khí hạng nặng các loại. Một điều đáng kinh ngạc nữa là cả ban lãnh đạo Nga đứng đầu là ô. Putin - người mà nhiều người Việt vô cùng ngưỡng mộ - đã hoàn toàn bị bất ngờ. Do đó sự chống trả rất yếu ớt. Hàng ngàn quân Nga bị bắt làm tù binh. Quân tiếp viện thì bị đánh tan tác. Dĩ nhiên là Nga đang tính toán một trận phản công cho "ra hồn" , cho xứng với tầm "siêu cường" của họ. Đó sẽ là gì thì vẫn là những đồn đoán. Nga chần chừ lâu thế có lẽ vì chẳng có giải pháp dễ dàng nào cả. Trong khi đó thì "quân địch" vẫn tiến ngày càng sâu và chiếm được ngày càng nhiều lãnh thổ Nga. Một điều ngạc nhiên lớn nữa là vẫn chưa thấy đâu cái "tinh thần yêu nước", "₫ứng dậy bảo vệ tổ quốc vĩ đại" hay "cuộc chiến thiêng liêng " của dân Nga. Cái người ta thấy là dân Kursk ở vùng chiến sự khóc lóc cầu xin Ô. Putin giúp đỡ vì họ bị bỏ rơi lúc hoạn nạn và các bà mẹ thì xin cho con trai họ, những đứa trẻ mới rời ghế nhà trường không bị điều ra trận làm "bia đỡ đạn". Truyền thông chính thống Nga có vẻ như bắt đầu "đổi giọng". Còn nhớ hồi bắt đầu "chiến dịch quân sự đặc biệt", họ đã hung hăng và hoan hỷ như thế nào khi tin chắc rằng Nga sẽ chiếm được Kiev trong 3 ngày, dân Ucraina sẽ mang hoa ra chào mừng "quân giải phóng Nga", v.v. Nếu như cách đây hơn một tuần không ai biết gì về một chiến dịch Kursk "siêu khủng" sẽ diễn ra thì có lẽ cũng không ai dám chắc rồi mọi chuyện sẽ đi đến đâu. Người ta còn nhớ là vào tháng 8 năm 2000 có xảy ra thảm họa chìm tàu ngầm hạt nhân Kursk. Đó là sự khởi đầu của "đế chế Putin". Vậy vụ "Kursk 2" này có là một "điềm gở " báo trước một cái gì to lớn sắp xảy ra không? Có vô số "tiên đoán" của đủ loại "chuyện gia". Tuy nhiên, có lẽ không ai có thể biết trước được tương lai cả. Có lẽ chỉ nên nói theo kiểu tiểu thuyết Tam Quốc là "xem chương sau sẽ rõ".

Chiến tranh là gì?

Chiến tranh thường là mưu đồ của các chính trị gia chóp bu ở mọi thời đại - các vị hoàng đế và vua chúa, giáo chủ và tổng thống - lợi dụng sự ngây thơ và bất lực của đa số dân chúng để dùng xương máu của họ cho mục đích - thường là ích kỷ - của mình.

C'est la vie!

Mọi thứ bất kể hay dở thế nào thì cuối cùng cũng phải kết thúc. Những cái mới sẽ xuất hiện và bất kể hay dở thế nào, chúng cũng lại phải chấm dứt. Cái chu trình này cứ lặp đi lặp lại mãi như thế. Chả ai biết tại sao. Người xưa gọi nó là vô thường. Có lẽ đó là một điều tuyệt vời bởi mọi thứ đều thay đổi. Cho nên cái mới mà tốt thì đó là một sự may mắn. Nếu không may mà nó xấu thì cũng chỉ cần chịu đựng một thời gian, và rồi nó sẽ phải chấm dứt. Nói như người Pháp là  c'est la vie! Đời là thế!

Bạn đang bảo vệ cái gì?

Bạn có chắc về những "kiến thức" của bạn không? Bạn có khi nào nghĩ rằng kiến thức của bạn có thể chỉ là một mớ hỗn độn những thứ bạn học được, cóp nhặt được từ mọi nguồn trong cuộc sống? Những thứ mà bạn cứ thế chấp nhận mà ít khi tự hỏi chúng có là thật, là đúng không? Thế rồi bạn có hay "nhảy dựng" lên khi có ai đó dám nghĩ ngờ hay chê bai kiến thức của bạn không? Có khi nào bạn nghĩ thực ra bạn đang bảo vệ cái gì không? Có phải  là bạn đang bảo vệ những "chân lý" mà bạn đang nắm giữ không? Hay đó là sự cố chấp để bảo vệ cái "Tôi" to lớn của bạn? Và cái quyền lực và tiền bạc to lớn của bạn dựa trên cái nền "kiến thức" đó?

Giới hạn của bạn

Bạn có hiểu rằng cuối cùng thì bạn không thể thoát ra khỏi các giới hạn của mình không? 

Không chỉ mình bạn đâu

Bạn không hiểu điều gì đang xảy ra? Không chỉ mình bạn đâu. Bạn có nghĩ rằng thế giới thì quá rộng lớn còn lòng người thì quá hiểm sâu không? Cũng không chỉ mình bạn đâu.

Những việc ngẫu nhiên?

Hôm qua, một trận sấm sét khủng khiếp chưa từng có - theo đúng nghĩa đen - vừa giáng xuống Hà Nội. Trong vài giờ, có tới khoảng 7000 tia sét đã "nã đạn" xuống đất Hà Nội. Mới gần đây, Thầy Thích Minh Tuệ, một nhà sư "lang thang khất thực" bỗng xuất hiện sáng chói và rồi "bỗng nhiên đột ngột biến mất"  trên mạng xã hội Việt Nam. Những trận "sấm sét " này có ý nghĩa gì? Bạn có nghĩ rằng đó chỉ là những việc ngẫu nhiên của thiên nhiên và xã hội loài người? Hay là chẳng có gì là ngẫu nhiên và không liên quan cả ? Con người vốn do Trời Đất sinh ra, sống trong lòng Trời Đất, được nuôi dưỡng bởi Trời Đất và bị hủy diệt cũng bởi Trời Đất. Vậy phải chăng là cuộc sống của chúng ta có liên quan chặt chẽ với Trời Đất? Có phải Trời Đất không vô tình và không "đùa" với chúng ta? Có một số người thuộc loại "sùng bái" Thầy Mình Tuệ theo kiểu bị coi là "mê tín dị đoan" thì còn cho là Thầy được Trời cho xuống với sứ mệnh thức tỉnh dân Việt Nam khỏi tình trạng "tham, sân, si" trầm trọng như hiện nay; và do dân Việt chưa  đón nhận Thâỳ thật nghiêm túc, Trời đã làm ra sấm sét để cảnh cáo? Nếu vua tôi Việt vẫn không chịu chấp nhận ý Trời và cứ tiếp tục "khinh thường Trời", có ai dám chắc rằng Trời sẽ không có những "trừng phạt" cần thiết?

Một chút hy vọng?

Một xã hội duy vật vô thần rồi lại được nối tiếp bởi một xã hội giả dối, tham lam, suy đồi, coi "đồng tiền là Tiên là Phật". Tất cả những thứ này làm cho lòng người chán ghét. Người ta luôn mong mỏi sẽ có ai đó vượt được lên trên tất cả những sự tham lam, đạo đức giả, ngu muội, kiêu căng, đểu cáng đang đầy rẫy trong xã hội; một ai đó sẽ mang lại một niềm tin mà có thể khoả lấp được cái khoảng trống mênh mông trong lòng người ta;  cái khoảng trống luôn khao khát cái thiện, cái chân thật, cái trong sạch. Đó là bản chất của con người. Có phải người xưa đã nói câu "Nhân chi sơ, tính bản thiện " không? Có phải chính vì thế mà sự xuất hiện gần đây của Thích Minh Tuệ, một con người giản dị và khiêm nhường đến tột cùng, một nhà sư trẻ chân đất, áo choàng làm bằng những miếng vải chắp vá nhặt ở bãi rác, người gày gò, da đen xạm, đôi mắt và nụ cười trong sáng, không thuyết giáo, không trích dẫn kinh sách, chỉ nói những lời giản dị. Một mình ông - cũng có thể gọi là Thâỳ cũng được- suốt nhiều năm đi bộ tới khắp các vùng miền của Việt Nam, không có tiền, ngày chỉ ăn một bữa bằng đồ bố thí, không nhận tiền, tối ngủ gốc cây hay nghĩa địa. Ông không truyền tải thông điệp hay tranh đấu cho phong trào  nào cả mà chỉ đơn giản, như lời ông nói là học tập và thực hiện những lời dạy của Đức Phật thôi. Cứ âm thầm, lặng lẽ một mình như thế thôi. Nhưng cuộc đời đã nhận ra ông, bởi tìm là sẽ thấy: bởi vì ông là con người quá lý tưởng, loại người chỉ có trong những câu chuyện cổ xưa về Phật. Con người lý tưởng mà lại là có thật bằng xương bằng thịt ấy, con người ấy đang đi trên mặt đất như chúng ta thôi. Trong khi cả thế giới giành giật, tranh đấu để "có được tất cả" và "càng nhiều càng tốt" thì lại có một người làm chuyện "ngược đời" là "vứt bỏ tất cả" . Thực ra việc này không mới và không lạ. Kinh sách Phật giáo nói rõ điều này từ lâu rồi. Người ta đã "tụng kinh, niệm Phật" bao đời nay rồi? Nhưng nói thì dễ mà làm mới khó. Người ta chỉ chọn cái dễ thôi. Thậm chí có những bậc "Thầy" chỉ ngồi giảng đạo đức trong những ngôi chùa to lớn nguy nga, với bao nhiêu kẻ hầu người hạ mà tiền bạc "công đức" cứ ùn ùn chảy vào tài khoản. Dân biết cả đấy. Nhưng họ chỉ biết "lắc đầu" thôi. Thời "mạt pháp" mà. Ấy thế mà bỗng nhiên lại có một người dám làm theo đúng lời Phật. Mà là làm thật . Thật đến mức cực đoan  Thật như là Phật đã "tái sinh" vậy. Cho nên vị "Phật sống" ấy mới có một sức hấp dẫn khủng khiếp như vây. Con người ấy đã nhanh chóng chinh phục được trái tim của hàng triệu người. Nếu hiểu theo nghĩa rộng thì ông là một nhà cách mạng, thậm chí là một lãnh tụ. Trong cái đám đông "như kiến" đi theo ông kia, có thể cũng có những người cũng đã "vứt bỏ hết" như ông? Có phải vì thế mà khi gặp ông, nhiều người, có cả những cụ bà đầu bạc phơ, cảm động ứa nước mắt, kính cẩn cúi rạp người xuống mà vái? Bạn có nghĩ rằng những người có quyền có chức lớn, những nhà tư bản giàu sụ đi đến đâu cũng được người dân thường yêu mến và quý trọng như thế không? Hy vọng ánh sáng của ngôi sao nhỏ này sẽ giúp soi sáng và dẫn đường đi tới một sự thay đổi tích cực của xã hội.

Cái gì ngăn cản?

Bạn có nghĩ rằng những thứ cản trở bạn nhiều nhất chính là những suy nghĩ trong đầu bạn không,?

Áp đặt và cái kết

Trước 1945, Nhật là một nước quân phiệt phát xít. Nhật bành trướng, xâm lược khắp Châu Á bao gồm cả Trung Quốc và Việt Nam. Lính Nhật nổi tiếng là tàn bạo. Nhưng rồi Nhật bị quân đồng minh, chủ yếu là Mỹ và Liên Bang Xô Viết đánh bại. Nhật đầu hàng và bị Mỹ chiếm đóng. Nhật buộc phải tuân thủ tất cả mọi thứ mà Mỹ áp đặt. Kết quả là gì? Có phải là nước Nhật ngày nay không?

Con đường 2 chiều

Bạn có nghĩ rằng những điều người khác nhận xét về bạn - nhất là những lời "nói xấu" - thường là không đúng không? Bạn có nghĩ rằng họ cũng nghĩ như thế về những ý kiến của bạn về họ không?

Vấn đề của hàng xóm?

Có phải là chúng ta thích quan tâm đến những chuyện ở tận đẩu tận đâu ở trời Âu hay Mỹ? Có phải là chúng ta không quan tâm và hầu như chẳng biết gì về những vấn đề khá gần ở xung quanh ta? Ở khá gần chúng ta có một "lò lửa chiến tranh" đang cháy và đang lan rộng. Đó là Myanmar, một nước lớn gấp đôi nước ta. Có lẽ chúng ta khó có thể làm gì để giúp đỡ. Mấy chục triệu dân ở đó phải tự giải quyết việc của mình thôi. Nhưng chúng ta cũng nên quan tâm hơn. Không ai biết chắc rằng cái đám cháy đó sẽ không lan rộng. 

Nhờ ai?

Bạn có nghĩ rằng bạn "làm chủ" cuộc đời mình không? Bạn có nghĩ rằng bạn được ăn no và ngủ yên là chuyện "tất nhiên" không? Có bao giờ bạn nhận ra rằng mình được như thế là nhờ công sức của bao nhiêu người khác và "lòng lành" của Trời Đất không? 

Vẫn thói đời ấy

Ô Tập đang đi "tua" Châu Âu. Đến đâu thì ông cũng được đón bằng "thảm đỏ" và những nghi lễ hoành tráng nhất. Thế mà ở thế kỷ 19 và nửa đầu thế kỷ 20, Trung Quốc từng bị các nước Phương Tây và Nhật Bản thoả sức chà đạp và cướp bóc. Thực ra thì bây giờ có lẽ người ta vẫn chẳng ưa gì Trung Quốc. Nhưng người ta không thể coi thường và khinh miệt cái giống người "mắt híp, mũi tẹt, da vàng" ấy như xưa nữa. Đơn giản là vì Trung Quốc không còn nghèo hèn nữa, nếu không muốn nói là đang trở thành một "siêu cường " mới. 

Ai to hơn?

Bạn có nghĩ rằng bạn hiểu được ý đồ của Tạo Hóa khi tạo ra Vũ Trụ, Mặt Trời và các vì sao, Trái Đất cùng với hàng triệu loài cỏ cây và sinh vật và hàng tỷ con người với bộ óc phức tạp như thế? Tại sao bạn lại bực bội vì mọi thứ không diễn ra theo ý của bạn mà lại theo " ý Trời"? Bởi vì bạn to hơn Trời chăng? 

Trú ẩn ở đâu?

Trong cái "thế giới đại loạn" này, bạn có một nơi "trú ẩn" bình yên nào không? Có phải cái nơi đó là chỗ sâu thẳm nhất bên trong tâm bạn không? 

Ý nghĩa cuộc sống

Bạn có thấy rằng khi bạn nhìn ra bên ngoài thì cuộc sống này và thế giới này quá rộng lớn và phức tạp để bạn có thể hiểu được và quá vô lý để bạn thấy nó có ý nghĩa không? Bạn có cảm thấy rằng khi bạn thu hẹp mọi thứ lại và chỉ nhìn vào bên trong và chỉ ở thời điểm hiện tại, cuộc sống của bạn là có ý nghĩa không? 

Có lạ không?

Bạn có nghĩ rằng "thời sự" dù có "nóng" đến đâu cũng không quan trọng lắm bởi hình thức và tên gọi có thể khác, song bản chất của sự việc mới là quan trọng? Mà bản chất thì xưa hay nay có khác nhau không? Con người đã sống trên Trái Đất bao nhiêu vạn, bao nhiêu triệu năm rồi? Liệu có còn chuyện gì là mới, là "chưa từng thấy" nữa không?

Ai hơn ai?

Bạn có hay nghĩ rằng những quan tâm của người khác là toàn chuyện "vớ vẩn" không? Bạn có nghĩ rằng người khác cũng nghĩ như thế về những quan tâm của bạn không? 

Bạn cần gì?

Ít người muốn nghe hay ít người hiểu bạn ư? Điều đó bình thường mà? Miễn là bạn vẫn hiểu mình là đủ rồi, không phải thế sao?

Lẽ tất yếu

Khi mà cái lý tưởng cao cả một thời - hay bạn gọi là ảo tưởng cũng không sao - được thay thế bằng những thứ mà bây giờ người ta coi là thực tế hơn như Quyền lực, tiền bạc, danh vọng và khoái lạc - thì cái xã hội mà bạn đang sống - bạn có gọi nó là đểu cáng thì có khi cũng không quá lời đâu - có lẽ là kết quả tất yếu.

Miễn phí?

Mất tiền thì ai chả tiếc? Nhưng có lẽ cái đáng tiếc hơn là bạn không học được điều gì. Có lẽ bạn đã nghe câu nói đại ý là muốn có kinh nghiệm thì phải bỏ tiền ra mua? Trên đời chả có gì là "miễn phí" cả.

Tri Thiên Mệnh

Khi người ta nhận thức được rằng dù có là ai, làm được cái gì to lớn đến đâu đi nữa, thậm chí là sống sót được đến ngày hôm nay, tim vẫn đập, phổi vẫn thở thì suy cho cùng cũng là do Trời cả. Lúc đó người ta không còn dám " vô lễ với Trời " nữa. Có phải người xưa gọi đó là "Tri Thiên Mệnh" ?

Không phải thế sao?

Bạn có nghĩ rằng bạn nên "thả lỏng" và nghỉ ngơi không? Có nói gì và làm gì đi nữa thì đời vẫn thế và sức lực của bạn cũng chỉ có ngần ấy thôi. Không phải thế sao?

Bạn thích gì?

Ai chả muốn được yêu thích? Bạn có nghĩ rằng cái đó khó vì nó phụ thuộc vào người khác không? Bạn có nghĩ rằng cái quan trọng hơn và chỉ phụ thuộc vào bạn là đừng để bị người khác khinh thường không?

Thành Phật?

Bạn bảo rằng bạn đã thoát khỏi mấy cái "vòng Kim Cô"- Quyền lực, Tiền bạc, Danh vọng và Lạc thú ? Xin chúc mừng bạn. Bạn đã thành Phật! 

Chạy đi đâu?

Vũ Trụ ở đâu? Có phải là trên trời cao kia, bên ngoài Trái Đất? Thế thì bạn đang ở đâu? Có phải là bạn đang ở trong Vũ Trụ, ở ngay chỗ bạn ngồi? Cho nên bạn có cần phải cố chạy quanh để "trải nghiệm" nhiều nữa không? Hãy là bạn nên để cho thân thể và tâm trí tĩnh lại, không chạy "lăng xăng" nữa. Cuộc đời này chưa đủ hỗn loạn hay sao?

Ai có lỗi?

Bạn có hay "đổ lỗi" cho người khác không? Bạn có nghĩ rằng bạn là "nạn nhân" của chính mình không?

Bất công?

Bạn có nghĩ rằng cuộc đời không công bằng với bạn không? Có phải kết luận đó được đưa ra trong một cuộc "tranh luận" giữa một bên là bạn, còn bên kia là tất cả mọi người không? Có phải chính bạn là "trọng tài" không? Bạn có cho rằng cách "phân xử" như thế là đúng không? 

Bạn chọn gì?

 - Không biết gì nhưng vẫn nói

- Biết một nói mười

- Biết mười nói một

- Biết hết nhưng im lặng 

Bạn chọn gì? 

Bạn là ai?

Có một dòng sông lớn đã chảy cả triệu năm qua và sẽ chảy hàng triệu năm nữa. Nó có tên là " Cuộc Sống Loài Người ". Bạn có nghĩ rằng bạn chỉ là một giọt nước trong dòng sông ấy không? Bạn có cho rằng vai trò của bạn là "to lớn và quan trọng" không?

Bạn nghĩ gì,?

Bạn vẫn được yên ổn chứ? Vậy hãy nhìn ra xung quanh. Và cũng nên nhìn ra thế giới một chút. Bạn có nhận thấy rằng không phải lúc nào và không phải tất cả mọi người đều được như bạn đâu. Vậy thì bạn có cảm thấy "biết ơn" không?

Tại sao không hôm nay?

Bạn có nghĩ rằng cuộc đời này đầy rẫy những rủi ro và nguy hiểm không? Bạn có cảm thấy may mắn mỗi khi thức dậy buổi sáng vì đã "vượt qua" và "sống sót" sau tất cả những thử thách đó không? Vậy tại sao hôm nay không phải là lúc đáng vui vẻ và "ăn mừng" ? Tại sao đó không phải là một thái độ tốt hơn để bạn tiếp tục vượt qua những khó khăn và thử thách của hôm nay? Tại sao cứ phải đợi đến một ngày nào đó mới "ăn mừng"? Tại sao không ngay hôm nay?

Lại dậy sớm

Dậy sớm làm chi? Phí thời gian

Trái Đất vẫn quay, khỏi luận bàn

Người vẫn đánh nhau và xả rác

Bỗng nghe tiếng dế vọng râm ran

Tuổi đã nhiều rồi, nghỉ đi thôi

Thiên hạ quay cuồng, còn ta chơi

Nghe tiếng trời đêm trong im lặng

Ngắm nhìn trên ấy ánh sao rơi 

Niềm vui nho nhỏ

Bạn có nói bất cứ cái gì thì thời gian vẫn cứ trôi qua và cái chết vẫn sẽ đến. Đơn giản vì đó không phải là việc của bạn. Đó là việc của Trời Đất. Tốt hơn hãy nghĩ xem là vào lúc này thì cái gì làm cho bạn vui. Nếu nó là một ấm trà nóng thì hãy pha trà đi. Một buổi sớm tĩnh lặng, một mình với chén trà ngon nóng hổi trong tay. Vui vui đấy chứ.

Một thói đời

Tục ngữ có câu: "Thua Trời vạn dặm không tức bằng thua bạn một li". Liệu bạn có vượt lên trên được cái "thói đời " đó không?

Làm gì thì tốt hơn?

Làm chính trị cũng giống như chơi cờ. Các "cao thủ" có những tính toán và nước đi mà đối thủ có khi cũng không đoán ra được. Còn phần lớn chúng ta chỉ là những "chính trị gia bàn phím". Chúng ta có những bức xúc muốn nói ra. Tuy nhiên, im lặng và quan sát có lẽ là một cách hành xử tốt hơn. 

Tranh luận?

 Cái gọi là "kiến thức" của chúng ta thường chỉ là một mớ hỗn độn những điều ai đó đã từng nói, từng viết ở đâu đó, còn sót lại một phần nào đó trong đầu chúng ta sau khi đã rơi rụng gần hết. Cho nên những cuộc tranh luận dựa vào những kiến thức như thế thường vô ích. 

Đũa và Sâu

Bạn có hay "vơ đũa cả nắm" không? Bạn đừng lo. Phần đông mọi người cũng thường như vậy. Có lẽ đó là do "con sâu làm rầu nồi canh". Lý là thế. Nhưng cái "tình cảm" vẫn thường lấn át suy nghĩ và hành động của người ta. Ở đâu ít nhiều cũng đều có "sâu" cả. Và người ta vẫn tiếp tục "vơ đũa " như vậy. Sự đời nó thế đấy. 

Vũ Trụ ấy ở đâu?

Bạn có một nơi mà bạn cảm thấy thoải mái, tự do nhất không? Có phải nơi đó chính là nhà bạn không? Có phải trong đó có một góc mà bạn thích nhất không? Khi ở cái góc yêu thích ấy, có phải là bạn thích nhất một khoảng thời gian nào đó trong ngày không? Những lúc đó thì tâm trí bạn "ở đâu"? Những lúc đó thì bạn làm gì? Bạn có nghĩ rằng đó mới là Trái Đất, Bầu Trời và Vũ Trụ của bạn không? À, lại nói vớ nói vẩn rồi? Ai thèm quan tâm? 

Mưa lạnh

Dậy sớm làm chi? Phí thời gian

Sao không tiếp tục giấc mơ con

Đội đá vá Trời? Ai khiến bạn

Nằm đấy mà nghe tiếng mưa rơi 

Có cần quá lo lắng không?

Bạn có "hoàn toàn" khỏe mạnh không? Hay là thỉnh thoảng bạn vẫn bị "hắt hơi, nhức đầu, sổ mũi" hoặc đại loại như vậy, thậm chí có thể nặng hơn. Rồi bạn khỏi, rồi lại bị như thế. Thế giới có lẽ cũng giống như một cơ thể người. Nó thường xuyên bị một vài vấn đề "sức khỏe" gì đó, như thiên tai, dịch bệnh, chiến tranh hay khủng hoảng kinh tế, ở đâu đó, lúc nhẹ, lúc nặng, khỏi rồi bị lại, và cứ lặp đi lặp lại mãi như thế. Có nên coi đó là một "trạng thái bình thường" không? Thực ra thì có lẽ loài người vẫn sống như thế từ xưa tới nay rồi. Đám ma và đám cưới, đi xem ca nhạc, đá bóng và cầm súng ra trận, chiến tranh và hòa bình luôn cùng tồn tại. Người Việt nói " Trời sinh ra thế" hay người Phương Tây nói " the way things are " đều hàm ý tương tự.

Đời có ngắn ngủi?

Có lẽ cuộc đời không đến nỗi ngắn ngủi như bạn tưởng đâu. Nhưng nó ngắn vì bạn đã lãng phí quá nhiều thời gian vào những việc không đáng làm. Đến khi bạn nhận ra điều đó thì...

Không lối thoát?

Bạn có bị quá mệt mỏi vì "ôm đồm" cả những tiếc nuối quá khứ lẫn nỗi lo tương lai cùng một lúc không? Bạn có định "quẳng những gánh nặng" đó đi và chỉ sống trong hiện tại không? Có phải điều này Thầy Thích Nhất Hạnh đã nói mãi rồi không? Ai cũng biết câu trả lời cho những câu hỏi này rồi. Thế nhưng tại sao chẳng ai làm theo cả? À, cái này thì có vẻ như không ai trả lời được.

Một điều tốt

Khi bạn không có gì đáng để nói, hãy ngồi yên và im lặng. Thế sẽ là tốt hơn bởi cuộc đời sẽ bớt đi một kẻ "ba hoa", nói mà không biết mình nói gì.

Bạn sẽ làm gì?

Lãnh đạo NATO vừa đưa ra một ước tính về thương vong của Nga ở Ucraina sau 2 năm chiến tranh. Đó là khoảng 350.000 người chết và bị thương. Con số người chết và bị thương của phía Ucraina , bao gồm cả dân thường có lẽ cũng là hàng trăm ngàn. Đó mới chỉ là do vũ khí "thông thường".Vậy mà lãnh đạo Nga vẫn nhiều lần đe doa sẽ sử dụng vũ khí hạt nhân. Nếu việc đó xảy ra - mà không ai dám chắc là Nga chỉ nói suông - cũng không ai chắc là các cường quốc hạt nhân khác sẽ chỉ "khoanh tay và ngồi nhìn" . Liệu "ngày tận thế" của loài người có đang đến gần? Thôi, mà có thế thì bạn có thể làm gì? Tốt hơn là đi pha một ấm trà ngon để tận hưởng cái thời khắc tĩnh lặng và bình yên của một buổi sớm lạnh lẽo thế này.

Giống và Khác?

Vào khoảng thời gian sau Thế Chiến 2, do sự tranh giành ảnh hưởng giữa các siêu cường Liên Xô, Mỹ và Trung Quốc, có 3 nước bị rơi vào hoàn cảnh khá giống nhau: bị chia cắt làm đôi. Đó là Đức, Triều Tiên (lãnh thổ Bắc Triều Tiên và Hàn Quốc ngày nay) và Việt Nam. Sau đó Việt Nam được tái thống nhất vào năm 1975 sau 20 năm chia cắt và chiến tranh. Đức tái thống nhất trong hòa bình năm 1989 sau khoảng hơn 40 năm chia cắt. Cho đến hôm nay, Triều Tiên vẫn bị chia cắt . Bắc và Nam Triều Tiên vẫn trong tình trạng căng thẳng và chưa có hiệp định hòa bình. Về lý thuyết, hai nước này vẫn ở trong tình trạng chiến tranh và không ai biết nó có thể lại bùng phát khi nào.

Phá chấp ngã

Bạn có hay "bực mình" khi nghĩ đến bản thân mình không? Vậy thì có một giải pháp khá đơn giản: Đừng nghĩ về mình nữa. À, có phải đó là cái mà Phật gọi là "chấp ngã" không? 

Ai thèm nghe?

Có thể cuộc đời bạn chỉ còn hôm nay thôi. Không ai biết cái gì đang chờ đợi bạn vào ngày mai đâu. À mà thôi. Cái điều cũ rích này ai cũng biết rồi. Chẳng ai thèm nghe đâu.

Hết cách?

Có thể bạn rất khó chịu về những khuyết điểm của mình. Nhất là khi bạn đã cố gắng sửa chữa, nhưng rồi bạn vẫn "chứng nào tật ấy". Bạn bực bội vì không thể làm gì được. À, có phải cái đó người ta gọi là "Trời sinh tính" không? Có thể bạn sẽ phải chấp nhận mình. Đó là chấp nhận Trời. Và bạn sẽ phải chấp nhận mọi người. Không dễ đâu. Nhưng bạn có cách nào khác không?

Những chuyện to lớn

Nhiều người mệt mỏi vì lo lắng đủ thứ. Bạn thử nhớ lại xem tuần trước bạn đã lo lắng về những cái gì? Rồi tháng trước, sáu tháng trước, năm trước nữa. Hoàn toàn có khả năng là bạn nhớ được rất ít, thậm chí là không nhớ tí gì. Ấy là còn chưa nói tới những nỗi lo và vấn đề cách đây năm, mười năm hoặc lâu hơn nữa. Tại sao? À, bởi vì những "nỗi lo" của hôm nay choán hết chỗ rồi. Và vài hôm sau, chúng sẽ đi theo vẫn con đường của những nỗi lo cũ hơn. Cuối cùng thì tất cả sẽ đi vào quên lãng hết. Bạn có ngồi đấy và "vắt óc" ra cũng không nhớ được. Và bạn có sẽ tiếp tục lo lắng về những chuyện hàng ngày "to lớn và quan trọng" của mình không?

Đừng tin Phật?

Chớ nên khẳng định khi bạn không tuyệt đối biết chắc về một điều nào đó. Mà ở cái thời nhiễu loạn và chiến tranh thông tin như ngày nay, khó mà có thể biết điều gì là thật. À, mà có phải chính Đức Phật cũng khuyên đừng tin gì khi chưa kiểm chứng, kể cả lời Phật? 

Bạn có biết?

Nhiều người cảm thấy như bị trôi dạt, chìm nổi trong cái cuộc đời đầy vất vả và biến động này. Họ sợ hãi. Họ cần bám víu vào đâu đó, cái gì đó cho chắc hơn và đỡ sợ. Họ bám vào tiền bạc, vị trí xã hội, người thân. Họ bám vào thần thánh, lãnh tụ, tín ngưỡng. Họ bám vào quá khứ. Họ bám vào các loại hội nhóm. Bạn biết rồi và  có thể kể thêm nhiều nữa. Nhưng có một người, một chỗ khá chắc chắn người ta lại hay quên. Bạn có đoán được không?

Bạn là ai?

Bạn có thể khác, thậm chí rất khác mọi người. Nhưng đừng bao giờ nghĩ bạn "hơn" mọi người. Suy cho cùng, bạn cũng chỉ "na ná" như bất kỳ ai trong cái đám đông "hỗn loạn" ngoài kia thôi. 

Lại vớ vẩn

"Cho hay muôn sự tại Trời" - Nguyễn Du

Bạn đạt được gì, không đạt được gì, là "ai" hay không là "ai" suy cho cùng thì cũng là do "Trời" cả. Cho nên có " được" gì thì đừng "vỗ ngực ta đây" mà không được gì thì cũng đừng trách mình, trách Trời. Có thể bạn sẽ bảo nghĩ như thế là "duy tâm", là lạc hậu. Hãy thử nhìn lại cuộc đời mình xem. Ví dụ như bạn sinh ra là nam hay nữ, chủng tộc và màu da gì, cha mẹ là ai,  v.v. Bạn có cho rằng đó là chọn lựa của bạn không? 

Thôi. Sáng sớm mà đã nghĩ chuyện "vớ vẩn". Làm ấm trà cái đã.

Vẫn lạnh lắm

Một số tôn giáo chỉ thờ Trời. Tiếng Anh gọi là God, tiếng Pháp - Dieu, tiếng Nga - Bogie, v.v. Thực ra không ai biết Trời là ai, là gì cả. Nhưng chúng ta tin rằng mọi thứ đều do Trời mà có cả. Cho nên có biết ơn ai, như cha mẹ, ông bà, tổ tiên, mọi người thì suy cho cùng vẫn là Trời cả. Gây chiến tranh, đi bắn giết người khác, tàn phá nhà người khác, rồi cầu Trời " phù hộ" cho mình thì có phải là tàn ác và ngu muội không? Ai cũng là "con Trời" cả nên giết người là giết anh em mình. Cho nên Chúa Giê-su mới dạy rằng "các anh em, hãy thương nhau". Khổng Tử thì dạy " Tứ hải giai huynh đệ" - "Người trong bốn biển đều là anh em" cũng là thế. Tôn giáo nào cũng kính thờ Trời cả, đều tốt cả. Nhưng vấn đề là ở chỗ luôn có những kẻ nhân danh và lợi dụng tôn giáo để làm điều ác. Thôi, chuyện này nói thì như "nước đổ đầu vịt " thôi. Không ai nghe đâu mà. 

Nghĩ đi

Bạn đang bơi trong một dòng sông lớn. Hay đúng hơn là bạn đang "trôi nổi" trong dòng sông ấy. Thế nhưng bạn đang cố "nắm giữ" nước sông, không cho nó chảy về xuôi. Bạn sẽ bảo " tôi đâu có ngốc thế", đúng không? Thế nhưng cái điều ngu ngốc ấy lại chính là điều bạn đang làm. Nghĩ kỹ mà xem.

Hà Nội 12 độ C

Bạn có đang ngồi đấy và lo lắng là "Dòng Sông Lớn" ngoài kia đang "chảy sai" không? Có khá nhiều người cũng như bạn đấy. Và bạn cũng như những "đồng chí" kia đang lãng phí thời gian. Đơn giản là dòng sông ấy vẫn cứ chảy theo cách của nó. Còn bạn thì nên đi pha một ấm trà nóng " bỏng tay". Nhất là trong một buổi sớm mùa đông tĩnh lặng và lạnh như thế này. 

Cái đẹp ở đâu?

Hình như chúng ta quá "nghiện" văn hoá Mỹ và Phương Tây? Phim ảnh thì hầu như nhất định phải có bạo lực, nam phải "cơ bắp, dữ dằn", nữ phải hở hang với những "đường cong bốc lửa, câu chuyện phải rặt sex - tiền - đấm đá, bắn súng - tội ác- éo le hay đại loại như thế. Nếu phim không thế thì không hấp dẫn, bị chê là " nhạt". Nhưng chính quá nhiều những thứ như thế thì cuối cùng người ta cũng " ngán tận cổ". Rồi một hôm, người ta xem thử một phim " Tàu" thời nay. Bộ phim có tên là Đường Về Nhà (1999). Có thể nói đó là một bộ phim đẹp, giản dị, lãng mạn và cảm động. Điều khác biệt là hoàn toàn không có những thứ kiểu "Âu - Mỹ" hay "Hàn Quốc"như nói trên. Phim tình yêu mà không có cả ôm hôn nhẹ nhàng, chứ chưa nói đến cảnh "nóng". Lời thoại thì rất ít, gần như là " phim câm", chứ chưa nói đến nói huyên thuyên, quát tháo, chửi rủa. Nữ chính thì chỉ là một cô "gái quê", mặc không lộ ra một chút "đường cong" nào cả. Nam chính thì chỉ là một "anh giáo làng", không "đẹp trai", ăn mặc giản dị, không chút kiểu cách, chứ chưa nói đến là phải là kiểu "anh hùng" , râu ria xồm xoàm, dữ dằn hay kiểu như" hoàng tử". Thiên nhiên thì chỉ là một làng quê nghèo, nhà cửa đơn sơ, đồ vật thô ráp. Ấy thế mà vẫn hấp dẫn, vẫn xúc động . Hình như đạo diễn đã chủ ý loại bỏ tất cả để nói lên một điều. Đó là cái đẹp là sự trong sáng thuần khiết của tâm hồn. Tình yêu ở đâu và thời nào thì cũng là hạnh phúc vô biên và khắc khoải đợi chờ. Nhưng cái khác biệt ở đây là nó hoàn toàn thuần khiết, không bị lấm bẩn bởi tình dục, tiền bạc hay những toàn tính nhỏ nhen. Người ta chợt liên tưởng đến thư pháp hay kiểu vẽ tranh chấm phá đơn sơ ở Trung Quốc thời xưa. Cho nên không phải cứ " như Tây" là đẹp, và cứ thế là mù quáng bắt chiếc Âu Mỹ hay Hàn Quốc. Có đến " mấy ngàn năm văn hiến" mà chả nhẽ dân ta lại không thấy được vẻ đẹp của mình là cái gì? 

Không lối thoát?

Hỗn loạn và bất công. Có phải đó là cái thế giới mà chúng ta đang sống? Trừ khi bạn có thể thoát sang một nơi nào khác trong vũ trụ. Mà chắc gì ở đó sẽ tốt hơn? Cho nên cuối cùng thì bạn vẫn phải cố mà sống sót trong cái thế giới này. Đơn giản là vì không có lựa chọn nào khác.

Thời đại công nghệ

Xưa kia, thầy trò Đường Tăng có lẽ đã phải đi bộ hàng chục ngàn km, vượt qua không biết bao nhiêu là sông, núi, rừng rậm với bao nhiêu hiểm nguy và cám dỗ thì mới lấy được những lời dạy của Phật. Ngày nay chúng ta chỉ cần "bấm bấm " vài cái là có ngay những thứ đó và vô vàn thứ khác nữa. Nhưng có lẽ ít người chịu khó đọc kinh Phật và những thứ cần suy ngẫm. Chúng ta thích nằm dài trên sô-pha, bỏ ra nhiều giờ để " lướt" tiktok hay những thứ " vô bổ", rẻ tiền, thậm chí là nhảm nhí như vậy. Chúng ta thích nghỉ ngơi, giải trí dễ dãi và lười biếng. Có phải vì chúng ta sống ở thời đại " công nghệ" ?

Thắp một nén hương

Một ngọn nến

Một nén hương

Thắp ở trong tim

Cúi đầu tưởng nhớ Anh

Navalny 

Con Người vĩ đại

Nước Nga sẽ hồi sinh trở lại

Bởi vẫn có

Những Người

Tiếp bước Anh

Không đề

Bạn có tiếc về những lời nói và hành động của mình không? Có cả đống người như bạn ở ngoài kia. Dù bạn thích hay không thích, chúng thường phản ánh đúng con người bạn. Có một điều đáng tiếc, đó là khi bạn không học được điều gì thêm về bản thân mình.

Ngã xuống và đứng lên

Một bài hát cũ ở Bắc Việt Nam xưa có câu:

Một người ngã, triệu người đã đứng lên.

Người đã ngã xuống đó là anh Trỗi, người ám sát không thành công viên "bộ trưởng chiến tranh" Mỹ lúc đó, bị bắt và xử tử bởi chính quyền Miền Nam khi đó. Mới có tin là Navalny, người quyết liệt chống Putin, bị ám sát hụt, bị bắt, bị tù giam mấy năm nay ở chế độ khắc nghiệt nhất mà vẫn không khuất phục, vừa mới chết trong tù. Bài hát vế anh Trỗi cũng như thể nói về Navalny vậy:

Sống hy sinh, chết quang vinh, người chiến thắng là Anh 

Không phải chỉ mình Navalny ngã xuống. Cuộc chiến xâm lược tàn bạo của Putin ở Ucraina đã gây ra cái chết đau thương cho hàng trăm ngàn người, cả phía Ucraina và Nga. Hàng triệu người Ucraina đã dũng cảm đứng dậy và kiên quyết chống lại. Những người mẹ và người vợ của lính Nga bị đẩy ra trận và chết để bảo vệ cái "ngại vàng" của bạo chúa Putin đã đứng dậy để phản đối cuộc chiến phi nghĩa. Sớm muộn thì hàng triệu người Nga cũng sẽ đứng lên.

Cần "chinh phục" ai?

Chúng ta đều muốn "chinh phục" người khác để được họ yêu thích, để có nhiều "fan" và ta thu được nhiều cái lợi từ đó. Cái đó tốt thôi, không có gì sai cả. Nhưng có một người khá quan trọng, có khi là quan trọng nhất mà chúng ta lại "quên". Đó chính là bản thân bạn. Người đó biết rõ bạn thật sự là ai dù bạn có là "ai" đi nữa trong mắt những người yêu thích bạn. "Hắn" biết bạn chỉ là một kẻ đạo đức giả, khéo che dấu những cái xấu của mình. Hắn không khâm phục bạn, coi thường bạn, thậm chí căm ghét bạn. Cho nên cái người xưa đề cao là lòng tự trọng. Có nhiều "likes" để làm gì khi cái người biết rõ mình nhất lại coi thường mình? Cho nên bạn nên quay lại để "chinh phục" bản thân mình trước. 

Bạn có dám không?

Nếu có một thứ gì đó ít thay đổi thì có lẽ đó là cái tính tình người ta. Chả thế mà người xưa có câu: 

Cha mẹ sinh con, Trời sinh tính. 

Trời đã định thì ắt là khó thay đổi. Tính người thì có cái tốt cái xấu. Vậy chả nhẽ vì "Trời sinh" mà ta cứ phải sống suốt đời là một kẻ ác, tham lam, lười biếng, ích kỷ, gian dối, ghen tỵ, hèn hạ, v.v. ? Nhiều người không muốn như vậy. Họ cố gắng tìm cách thay đổi. Nhưng làm được mới khó làm sao. Phật cũng biết thế. Cách của Phật là "tu" nghĩa là sửa chữa. Chỉ có điều là tu không phải là vào chùa, cắt tóc, mặc áo "cà sa" là xong. Thế thì ai cũng thành Phật, thành Bồ tát cả và thế giới sẽ thành cõi Niết Bàn, thành thiên đường ngay. Tu là một "nhiệm vụ bất khả thi". Đó là vì phải sửa chữa những "lỗi" của Trời. Biết là khó lắm nhưng là việc phải làm. Phải uốn nắn, chỉnh sửa vô vàn những suy nghĩ lệch lạc, sai lầm suốt ngày suốt đêm xuất hiện trong đầu óc ta mà không biết từ đâu đến. Phải tập "dừng suy nghĩ". Bạn gọi là "thiền" hay là gì tùy bạn. Có lẽ "tu" là thế. Nó không vui và phấn khích như một đại nhạc hội rock , một trận đá bóng, một bữa nhậu đầy bia rượu và những tiếng hét "zô zô" đâu. Đó là một con đường vắng teo, gian nan, vô tận mà bạn phải đi một mình, không có hứa hẹn nào, phần thưởng nào. Bạn có dám không?

Không khác?

Nghe người khác nói điều khó chịu với mình mà bạn không "nhảy dựng" lên, mà vẫn bình thản thì bạn là kẻ ngu hay vị thánh? À, thì có gì khác nhau? 

Luật Trời - Đất

Có khá nhiều triết lý cho rằng cuộc đời này chỉ là " cõi tạm". Vừa mới " check -in" đã chuẩn bị "check -out" thì đúng là cõi tạm rồi. Thế thì cố học hành, rồi chăm chỉ làm việc, tích cóp của cải tiền bạc, chức tước danh hiệu cho nhiều để làm gì ở cái "nhà trọ" tạm này? Có ai mang được chút gì sang cái "cõi vĩnh hằng" bên kia không? Hay chỉ toàn đi "tay không" thôi? Hay là mọi triết lý rốt cục chỉ là để cho người ta đỡ sợ cái quy luật khắc nghiệt nhất của Trời - Đất?

Vô vi

Trước cái "thế giới đại loạn" này, bạn phải làm gì? Cũng có thể là thế này: Hãy ngồi xuống , thư giãn đi, nghỉ ngơi đi và không làm gì cả . Như thế có khi lại tốt hơn. Cuộc đời này " rối tình rối mù" nhiều khi không phải là do người ta " không làm gì cả" , mà lại là do người ta " làm quá nhiều". Có phải ai đó đã nói rằng một kẻ ngu dốt đầy nhiệt tình có thể là kẻ phá hoại nguy hiểm không? Có phải là hàng triệu thanh thiếu niên "Hồng Vệ Binh" đầy nhiệt huyết ở thời kỳ "Cách Mạng Văn Hoá Vô Sản" đã phá hoại không biết bao nhiêu những công trình văn hoá cổ xưa vô giá của Trung Quốc không? Có phải là thế giới này, cuộc sống này tồn tại được đến bây giờ là do chưa có đủ những kẻ như thế không? À, mà bạn chẳng " phát minh" ra điều gì mới đâu. Đó là "vô vi" mà Lão Tử đã nói cách đây hơn 2500 năm rồi. 

Câu hát mùa xuân

Chợt nghĩ đến một câu hát của Văn Cao: 

Từ đây người biết thương người

Phải chăng đấy mới là cái hiểu, cái biết quan trọng nhất, cần thiết nhất. Mọi đạo lý đông tây kim cổ xưa nay , có "thiên kinh vạn quyển" đến đâu thì tóm lại cũng chỉ là thông điệp ấy, lời dạy ấy. Đơn giản như thế, rõ ràng như thế, dễ hiểu là thế. Thế nhưng làm được mới khó làm sao.

Một câu nói cũ

Ai ai cũng " Chúc Mừng Năm Mới". Nhưng có được cái gì thực sự mới là không dễ đâu. Cái Cũ nó mạnh lắm. Nó không phải là từ bên ngoài, dễ thấy, dễ nhận ra. Nó ở trong ta. Chúng ta bị " ngâm " trong môi trường của nó mấy ngàn năm qua rồi. Chúng ta bị "ngấm" cái cũ quá lâu rồi . Cho nên không dễ gì mà loại bỏ được nó. Nhưng nếu muốn thì vẫn làm được. Cứ loại bỏ dần dần những thứ cổ hủ lạc hậu, giữ lại những gì tốt đẹp, bổ sung thêm những giá trị nhân văn phổ quát của loài người. Người xưa nói "khuể bộ nhi bất hưu bí biết thiên lý" - có nghĩa đại ý là " người què mà vẫn đi không nghỉ thì có thể đi cả ngàn dặm". Nên nếu ý thức được là chúng ta vẫn "què quặt" và vẫn  muốn đi xa thì vẫn đi được.

Lại vớ vẩn

Trời chẳng cho ai tất cả mà cũng chẳng lấy đi hết. Cái sự Cho và Lấy ấy là tự nhiên, do Trời sắp đặt. Bạn có muốn hay không muốn cũng không thay đổi được gì. Ai đã thay đổi được "ý Trời"? Cho nên điều quan trọng không phải là cố thay đổi ý Trời - hay gọi là số phận hay là gì khác thì tùy bạn - mà hiểu ý Trời, chấp nhận sự "cho" và "không cho" đó. Rồi thì nghĩ xem mình sống thế nào cho tốt nhất,cho hợp nhất với cái tài sản đó. Mà cái bạn cần cố tránh nhất là so bì với người khác. Rồi thì bạn kêu ca than vãn, trách Trời bất công, trách đời vô lý, trách mình bất tài. À, nghe thì tạm được đấy, nhưng mà có làm được không lại là chuyện khác.

Chúc Tết

Ai cũng mong ước, chúc tụng, nhất là dịp Tết. Ngẫm cho kỹ thì mọi sự trong đời cứ đến rồi đi, bất kể ta mong ước gì, chúc nhau cái gì. Cho nên mong ước và chúc tụng có lẽ là cho vui mà thôi. Cuộc đời thì vẫn trôi đi theo cách riêng của nó mà không ai có thể đoán trước chứ chưa nói đến chuyện "lái "nó theo ý mình. À, trừ cái cậu thanh niên trong bộ phim "Trở về tương lai" của Mỹ. Nhờ có "máy thời gian" cậu ta quay trở về quá khứ để sắp đặt lại mọi việc theo ý mình. Thế là cậu ta có được tương lai  theo đúng mong ước . Biết đâu rồi sẽ có cái "máy thời gian"như thế? 

Chuyện không lạ

Không nơi ẩn nấp. Đó là tên một bộ phim chiếu ở Việt Nam cách đây đã rất lâu. Ở đây chỉ mượn cái tên đó để nói chuyện khác. Suốt hai năm qua kể từ khi bắt đầu cuộc chiến tranh xâm lược tàn bạo ở Ucraina, Nga cậy có nhiều tên lửa tầm xa bay nhanh nên cứ thế mà thỏa sức bắn phá toàn bộ lãnh thổ Ucraina. Có lẽ họ cho rằng dùng sức mạnh vượt trội ấy mà bào mòn mọi cơ sở vật chất và tinh thần thì sớm muộn , Ucraina sẽ kiệt sức và phải đầu hàng. Đơn giản là vì Ucraina không còn nơi nào để ẩn nấp. Nga thì có lãnh thổ rộng mênh mông nên Ucraina không có cách nào mà vươn tới được. Thế nhưng có vẻ như Nga đã không tính tới một thứ vũ khí mà "kẻ yếu" hay dùng để chống lại những kẻ xâm lược hùng mạnh: Chiến tranh du kích. Chỉ với những chiếc xuồng nhỏ không người lái chở vài trăm cân thuốc nổ, Ucraina đã đánh chìm nhiều chiến hạm lớn và hiện đại của đối phương. Có vẻ như Nga không có cách gì hiệu quả để chống lại chiến thuật du kích đó nên đã gần như buộc phải rút khỏi Biển Đen, lùi sâu về hậu phương để tránh bị hủy diệt hoàn toàn. Một nước hầu như không có hạm đội mà đẩy được hạm đội của một cường quốc hải quân ra khỏi căn cứ chính của mình ư? Chuyện lạ đấy chứ. Gần đây, một tổ hợp lọc dầu khổng lồ của Nga nằm cách xa Ucraina tới cả ngày đi ô tô mới tới "bỗng nhiên" bốc cháy, nghi là bị máy bay không người lái của Ucraina tấn công. Mới hôm qua thôi, một nhà máy "khủng" của Nga, chuyên chế tạo những tên lửa cỡ lớn lại cũng "bỗng nhiên" phát nổ gây ra một đám cháy mà cách xa hàng chục km vẫn nhìn thấy. Mà nhà máy này nằm cách Ucraina tới 1500 km. Đó mới chỉ là một vài ví dụ trong số khá nhiều "vụ việc" tương tự xảy ra với Nga ở nhiều nơi trong lãnh thổ của họ. Té ra Nga cũng sắp không còn nơi nào an toàn để ẩn nấp nữa. Khi mà người ta kiên quyết bảo vệ độc lập tự do của mình thì dù kẻ xâm lược có hùng mạnh đến báo nhiêu thì vẫn có thể bị đánh bại. Nghe có "quen quen" không? 

Một câu hỏi sai?

Tư bản yêu ai? Có lẽ đây là một câu hỏi sai . Phải hỏi là họ yêu gì ? Và câu trả lời thì ai cũng biết. 

Thế nào là hiểu biết?

Bạn có thể biết nhiều. Nhưng cái bạn chưa biết là vô tận. Cho nên nếu cái gì không biết thì nói là không biết. Như thế là hiểu biết. 

Một sư nhầm lẫn dai dẳng

Cuối cùng thì nước Nga cũng dần dần hiện nguyên hình thực chất của nó. Đó là một nước đế quốc kiểu cổ điển, giống như những đế quốc đã từng xuất hiện trong lịch sử loài người.  Những ảo tưởng về một Liên Bang Xô Viết tốt đẹp sẽ còn kéo dài thêm một thời gian nữa. Sẽ còn có những người tiếp tục nhầm lẫn rằng nước Nga là sự kế tục của Liên Bang Xô Viết và "đồng chí" Putin là sự kế tục các tổng bí thư Đảng Cộng sản Liên Xô. 

"Đạo" cụ Tú

Lại đào, lại quất, lại đua nhau

Ai "hoành tráng" hơn, ai "độc hơn"

Phen này ông quyết đi "trốn Tết"

Ai bảo ông "gàn", ông kệ thây

Ai là anh hùng?

Xưa nay phụ nữ thường bị coi là "phái yếu". Cũng có phần đúng bởi về thể chất, họ "chân yếu tay mềm", chứ không "cơ bắp, hầm hố" như nam giới. Hơn nữa, phụ nữ thường ít quan tâm đến chính trị, đến những "chuyện lớn", những "chủ nghĩa" này nọ mà họ cho là "viển vông". Họ thường chỉ quan tâm đến những chuyện mà lũ đàn ông "cao siêu" cho là "tầm thường" như tình yêu, chồng con, gia đình. Đấy là khi cuộc sống hàng ngày của họ diễn ra bình thường. Nhưng khi những cái "tầm thường" ấy bị đe dọa, chính những người phụ nữ "mềm yếu" ấy lại là những người đứng lên để bảo vệ những giá trị mà họ cho là "cốt lõi". Đó chính là những gì vừa xảy ra ở ngay Quảng Trường Đỏ, dưới chân Điện Kremlin. Những người phụ nữ Nga có chồng con đang ở chiến trường Ucraina đã tập hợp ở đó để đòi nhà cầm quyền trả lại chồng con cho họ. Có phải vì những người phụ nữ này không còn tinh thần "người mẹ, người vợ anh hùng" như thế hệ Chiến  Tranh chống Phát xít Đức không? Có lẽ là không, bởi họ không thấy có lý do chính đáng nào để người thân của họ phải ra trận cả. Chống lại chính quyền Putin là phải đối mặt với sự đàn áp của cảnh sát, có thể bị bắt giam và tù đày. Song những người phụ nữ dũng cảm ấy không sợ. Họ vẫn là những bà mẹ, người vợ anh hùng. 

Ngọn lửa

Đang yên đang lành, bỗng nhiên lại cậy lớn cậy khỏe đi đốt nhà hàng xóm "cho bõ ghét". Rồi tin rằng vẫn có thể "ăn ngon ngủ yên" trong khi nhà hàng xóm tan tác, người chết cháy, người bỏ nhà bỏ cửa đi "tha phương cầu thực", người "cố sống cố chết" cứu những người còn sống sót và tài sản còn lại. Không "ngon ăn" thế đâu, các "đồng chí" ạ. Lửa nó hay lan rộng lắm. Nhất là khi lại có những "cơn gió lạ " thổi ngược về phía nhà các "đồng chí". 

Cái thùng

Con người là một cái thùng chứa đủ thứ hỗn tạp. Khi đầy thì nó tràn ra. Lúc đó người ta thấy một phần những gì chứa đựng trong đó. Nếu thùng "rỗng" thì nó thường "kêu to". 

Ai ngốc?

Khi bạn bực bội về sự "ngu ngốc" của một người, hãy nghĩ đến cả loài người. Bạn có nghi ngờ về "sự ngu ngốc tập thể" của loài người có từ khi chúng ta xuất hiện trên Trái Đất không? Bạn có cho rằng chúng ta là nạn nhân của sự ngu xuẩn của chính mình không? Nếu bạn tha thứ cho sự "ngu ngốc" của một người, có phải là bạn làm bớt đi một kẻ ngốc không? 

Đám mây đen

Đã gần hai năm kể từ khi Putin cho "binh hùng tướng mạnh" đi xâm lược Ucraina - hay gọi hành động đó là gì thì tuỳ bạn - và gây ra những chết chóc, đổ nát và khổ đau không thể kể xiết cho hàng chục triệu dân Ucraina và hàng triệu dân Nga. Mục tiêu của ông ta là gì, đúng hay sai, bao giờ sẽ kết thúc, ai rồi sẽ thắng - thua thì bạn cứ tiếp tục tranh luận, nếu muốn. Bạn muốn nói gì thì nói, nhưng có lẽ cái ai cũng thấy rõ là những thiệt hại khổng lồ nhiều mặt do cuộc chiến tranh này gây ra. Ai là người được lợi? Dĩ nhiên là không phải là Ucraina. Mà dân Nga thì được lợi gì? Thậm chí ngay cả Putin và những kẻ theo ông ta có lẽ cũng thế. Đó là một cuộc chiến đẫm máu không có ai "thắng cuộc". Tất cả đều thua. Đó là nỗi buồn muôn thuở của nhân loại. Đó là một sự tiếc nuối lớn lao cho cả hai dân tộc lớn là Nga và Ucraine. Phải chăng họ vốn là anh em gần gũi? Làm sao mà lại đến nông nỗi này? Khổ đau và tiếc nuối to lớn là thế, nhưng vẫn còn hy vọng vào sự hồi sinh huy hoàng của cả Ucraina và Nga. Putin chỉ là một đám mây đen trên bầu trời Ucraina và Nga. Nó nhất định sẽ tan. Có phải câu chuyện về Hitler và nước Đức là một ví dụ gần đây nhất không? 

Sao phải tự khen?

Khi mọi sự đều "ổn" và "ngon", có cần phải tìm cách "tự khen" hoặc "lục lọi" trên báo chí và mạng xã hội nước ngoài xem có ai khen mình không? Có phải người xưa đã nói "hữu xạ tự nhiên hương" không? 

Lại nghĩ về lịch sử

Thời xưa, các triều đình thường có "sử quan", người có nhiệm vụ ghi chép lại "công đức" của vua. Bạn có nghĩ rằng viên quan đó "không biết" những điều tàn bạo, xấu xa mà vua làm không? Cho nên lịch sử thường là câu chuyện của các vị hoàng đế và vua để ca ngợi sự "vĩ đại" của mình. Sự thật nào nghe "sướng tai" thì cho ghi lại. Nếu không thì "lờ đi". Cần thiết thì "bịa" thêm cho đẹp. Bạn có nghĩ ngày nay thì khác không? 

Đời vẫn thế

Bạn chỉ là một người. Ngoài kia có cả triệu người như bạn. Bạn có một chính kiến. Nó có thể hay, hoặc bạn tin là như vậy. Cả triệu người ngoài kia cũng có cả triệu chính kiến, mà đa phần là khác cái của bạn. Nhưng họ vẫn tin vào ý mình. Bạn không thích điều đó, đúng không? Không ai thèm quan  tâm khi bạn cũng là "phó thường dân" như họ. Nhưng khi bạn có "quyền sinh sát", câu chuyện sẽ khác. Sẽ có hàng ngàn hàng vạn người ngợi ca những "lời vàng ý ngọc" của bạn. Họ chỉ muốn được yên ổn thôi. Đời là thế. 

Có phải Marx đã nói?

Người ta cứ tưởng có thể "đốt cháy giai đoạn", "đại nhảy vọt", "đi tắt đón đầu" để tiến thẳng lên "thiên đường", bỏ qua các bước trung gian. Qua gần một thế kỷ sống với một ảo tưởng mà người ta tin là "chân lý", cuối cùng thì mọi sự có vẻ đã rõ : Leo thang thì phải dần dần từng bậc một. Không vội được đâu. Thế thì phải quay lại những cuộc "cách mạng" mà các nước Phương Tây như Hà Lan, Anh, Pháp đã làm từ mấy thế kỷ trước. Có vẻ như mọi chuyện đang xảy ra như thế. Chỉ có điều là không ai nói ra thôi. À, có phải là Karl Marx đã nói như thế không? 

Ai được lợi?

Mọi chuyện càng ngày càng "rối tinh rối mù" hơn. Các "chuyên gia" đủ loại càng phân tích thì lại càng làm cho rối ren hơn. Còn các chính trị gia, các nhà lãnh đạo "sừng sỏ" thì từ lâu chỉ tin vào một "chân lý" cũ rích : Lẽ phải thuộc về kẻ mạnh. Và thế là bao nhiêu tiền bạc đổ cả vào súng đạn. Cuối cùng thì chỉ "béo" bọn "lái súng". 

Chiến tranh

Khi cốc nước đã đầy mà cứ tiếp tục rót thêm thì sẽ xảy ra chuyện gì? Tất nhiên nước sẽ tràn ra. Ai cũng biết điều đó. Khi súng đạn có sẵn trong mọi gia đình thì sẽ xảy ra chuyện gì? Chắc bạn đoán được ngay. Người ta sẽ bắn. Vậy thì khi nước nào cũng tích trữ súng đạn thì việc gì tất yếu sẽ xảy ra? 

Vẫn thói đời

Người xưa có câu :

Khi vui thì vỗ tay vào

Đến khi hoạn nạn thì nào thấy ai

Bạn có cho rằng ngày nay thì khác không? 

Đất lành

Thái độ của dân được thể hiện ở các loại "phiếu bầu". Nhưng cuối cùng thì có lẽ lá phiếu phản ánh trung thực nhất lòng người là lá phiếu được bầu "bằng chân". Điều này không mới. Người xưa nói "đất lành chim đậu"  là thế. 

Học và Hành

Loài người có một kho kinh nghiệm khổng lồ tích trữ được qua hàng ngàn hàng vạn năm về tất cả các vấn đề của xã hội. Khó có thể còn có vấn đề gì còn sót. "Hoc" thì có vẻ tốt đấy. Nhưng "Thực Hành" thì lại quá kém. Hãy lấy một ví dụ. Sau khi chứng kiến sự tàn khốc khủng khiếp của Thế Chiến 2, người ta lập ra Liên Hiệp Quốc với mục đích chính là để ngăn chặn chiến tranh và giữ gìn hòa bình. Vậy Liên Hiệp Quốc đã làm gì? Trả lời : Ra nghị quyết và sau đó "khoanh tay" bất lực trước vô vàn cuộc chiến lớn nhỏ xảy ra suốt từ sau Thế Chiến 2 đến tận hôm nay. 

Người khác

Bạn không bao giờ biết người khác "là ai" đâu. Hãy cẩn thận. 

Niềm tin

Ngày nay, có lẽ người ta không còn tin vào cái gì nữa, trừ một thứ. Đó là tiền. Người ta tin rằng tiền có thể giải quyết được mọi vấn đề. Có vấn đề không thể giải quyết được bằng tiền ư? À, thì nó vẫn có thể được giải quyết bằng... rất nhiều tiền! 

Đừng để...

Được người khác yêu mến, kính trọng là khó. Bị người ta ghét và sợ là không hiếm. Nhưng đừng bao giờ để người ta khinh bỉ. 

Những người khốn khổ

 Ở cái thời "đại loạn" này - mà thời nào chả thế - khó mà biết ai là kẻ xấu, kẻ ác, kẻ gây rối, kẻ tội đồ bởi chúng luôn giấu bộ mặt thật . Nhưng có một điều bao giờ cũng rất rõ : Dân bao giờ cũng là nạn nhân, bao giờ cũng phải trả giá cho những điều họ không gây ra, bao giờ cũng vẫn là những người khốn khổ. 

Cái khó

Mọi vấn đề, dù gay cấn đến đâu thì cuối cùng vẫn có giải pháp. Cái quan trọng là phải bình tĩnh và kiên nhẫn. À, biết rồi, khổ lắm, nói mãi. Cái quan trọng là lấy đâu ra cho đủ bình tĩnh và kiên nhẫn? Khó lắm. 

Kết luận

Những gì thu nhận được qua báo chí, sách vở, ca nhạc, phim ảnh, những cuộc tiếp xúc ngắn hay những chuyến du lịch chỉ là những miếng ghép nhỏ rời rạc của một bức tranh to lớn. Dựa vào chúng để "kết luận" về con người, đất nước hay sự việc nào đó thường không đầy đủ và có thể sai lầm. Tốt nhất có lẽ là không nên vội vã "kết luận". 

Nàng Solveig

Một cô gái - có lẽ là tóc vàng mắt xanh - ở tận Bắc Âu lạnh lẽo xa xôi cũng khắc khoải chung thủy chờ đợi người yêu - có lẽ là một chàng viking - đang chinh chiến không biết ở phương trời nào, còn sống hay đã chết thì có khác gì nàng "Vọng Phu" tóc đen mắt đen đứng chờ chồng đến hóa đá không? Té ra là đất trời, thời đại và con người có thể khác, nhưng cái tình người thì không. 

Thời xưa và thời nay

Sạch sành sanh vét cho đầy túi tham

Đó là một câu trong Truyện Kiều mà Nguyễn Du dùng để mô tả hành vi của đám "quan chức" thời xưa. A, té ra là thời đại thì có khác nhưng "bản chất" của "quan chức" thì không. 

Tại sao?

Chả nhẽ cứ nói mãi về những điều cần học hỏi từ người Nhật. Có lẽ họ không thích khoe khoang, kiểu như "chưa đỗ ông nghè đã đe hàng tổng" như chúng ta. Tai họa cứ giáng xuống đầu họ "như cơm bữa". Nhưng họ không ngồi đấy mà khóc lóc thảm thiết, rồi thì oán Trời, phê phán chính phủ. Mất nhà cửa, mất cơ nghiệp, mất người thân, họ có khóc chứ, nhưng chỉ âm thầm thôi, và kiên nhẫn chịu đựng trong khi các lực lượng cứu hộ bình tĩnh và chăm chỉ làm việc. Càng không có chuyện tranh giành đồ cứu tế hay lợi dụng lúc khó khăn và hỗn loạn để đi "hôi của" hay trục lợi. Ở đây không đi vào phân tích nguyên nhân. Nhưng có lẽ đó là cái "tính" của đa số người Nhật: trọng danh dự, ý thức trách nhiệm cá nhân trong nỗ lực chung của tập thể. Phải chăng những phẩm chất này có nguồn gốc từ xa xưa, của những người "quân tử" thời Nho Giáo, tinh thần của những "võ sĩ đạo" mà họ vẫn gìn giữ được cho đến bây giờ. Còn chúng ta thì sao? Cũng từ cái gốc ấy cả, nhưng có phải chúng ta đã vội vã vứt bỏ những truyền thống xưa vì cho chúng là cổ hủ, lạc hâu. Sau đó thì thay vào đó những "con người mới!". Và chúng ta đang chứng kiến "hàng đống" những con người ấy đang đục khoét, tàn phá đất nước một cách vô liêm sỉ nhất. Tại sao? 

Mưa lạnh

Hết nắng rồi lại đến mưa thôi

Lẽ Trời như thế tự ngàn xưa 

Con người hung hăng đánh nhau mãi 

Bướng bỉnh thì Trời phải dạy cho