Học và Hành

Mọi vấn đề và sai lầm của con người trong quá khứ 
như tội ác, chiến tranh, nạn đói, v.v. đều có thể đã được 
phân tích kỹ càng và lý giải rõ ràng với những 
bài học cho tương lai kiểu như "nếu như ..." khá là 
thuyết phục. Chỉ riêng về cuộc chiến tranh 
Việt Nam, khó có thể kể hết đã có bao nhiêu 
tác phẩm của đủ các loại học giả, chính trị gia, 

tướng lĩnh, cựu chiến binh, nhà báo, đạo diễn 
điện ảnh, v.v. Nhưng rồi tội ác, chiến tranh, 
nạn đói, chính sách sai lầm, v.v. vẫn cứ tiếp tục. 

Lý do là vì người ta chỉ có thể phân tích, kết luận 
và rút ra bài học sau khi sự việc đã xảy ra. Còn khi 
sự việc đang xảy ra, chẳng có triết gia, sử gia 
hay nhà hiền triết nào có thể ngăn được một tên giết 

người hay một nhà cầm quyền đang quyết tâm thực thi 
một quyết sách sai lầm như đi xâm chiếm và giết người 

hàng loạt mà người ta gọi là chiến tranh.   

Học và Hành là hai chữ thường đi với nhau 
nhưng cũng thường là hai việc rất khác nhau.