Số phận đế quốc

 Lịch sử loài người đã chứng kiến nhiều đế quốc - siêu cường như La Mã, Mông Cổ, Tây Ban Nha, Thổ Nhĩ Kỳ , Anh, Pháp, Đức Quốc xã, Nhật Bản. Dù tồn tại ở những thời điểm và vị trí khác nhau, chúng có vài điểm tương đồng : hình thành, phát triển, trở nên hùng mạnh, bành trướng sức mạnh, suy yếu và lụi tàn. Nếu bỏ qua những định kiến và xúc cảm mà chủ yếu là do tác động của truyền thông nơi ta sống khi còn trẻ, có thể nói rằng Liên Xô cũng tương tự như vậy. Điểm khác là do "tuổi thọ" của LX khá ngắn, lại xảy ra ở thời hiện đại nên ta được chứng kiến cả cuộc đời của nó. Liên Xô - tên đầy đủ là Liên Bang các nước Cộng Hoà Xã hội chủ nghĩa Xô Viết - được thành lập ngày 30.12.1922 và nếu tồn tại đến hôm nay thì nó tròn 100 tuổi. Thế nhưng siêu cường này đã "chết yểu" năm 1991, "thọ" có 69 tuổi. Hàng triệu người, từ Đông sang Tây và ở khắp nơi trên thế giới trong đó có Việt Nam đều còn nhớ như in sự ngưỡng mộ, niềm tin nhiệt thành, sự ủng hộ hết mình dành cho LX. Sau khi LX đập tan cuộc xâm lược của Đức Quốc xã, cắm cờ trên nóc nhà Quốc Hội Đức, giải phóng hàng loạt các nước bị Đức xâm chiếm, họ trở về xây dựng đất nước rộng lớn của mình thành một siêu cường cộng sản, hùng mạnh cả về quân sự, kinh tế và sức hấp dẫn tinh thần. Khi vệ tinh Sputnik bay lên năm 1957, rồi Gagarin bay vòng quanh Trái Đất năm 1961 trên tàu vũ trụ Vostok, nụ cười rạng rỡ trong sáng của anh trở thành biểu tượng của LX, của những gì tốt đẹp, tiến bộ, trong sáng, tử tế, đối lập hẳn với những gì mà loài người chứng kiến ở những nước tư bản cũ: những nhà tư bản giàu sụ sống xa hoa trên sự bần cùng của giai cấp vô sản, các cường quốc như Anh, Pháp vẫn tiếp tục bóc lột các nước thuộc địa, tư bản Mỹ thì hoành hành ở sân sau Mỹ Latin. Vì thế người ta hướng về một LX đang biến những ước mơ hy vọng của loài người thành hiện thực. Nhưng những ước mơ và niềm phấn khởi ban đầu dần dần phai nhạt đi bởi những khó khăn vốn tiềm ẩn cứ lớn dần lên: cuộc chạy vũ trang tốn kém ngốn hết ngân sách để nâng cao đời sống của nhân dân, chính sách kinh tế  chỉ huy tập trung, tập thể hóa cưỡng bức , xóa bỏ sở hữu tư nhân, "cào bằng" thu nhập... tất cả làm suy yếu cố gắng và sáng tạo cá nhân, sự phụ thuộc quá mức vào xuất khẩu dầu khí và nguyên liệu thô, một chính sách dân tộc thiên về áp đặt chuẩn mực Nga, một chính sách tôn giáo nhằm xóa bỏ mọi tôn giáo cổ xưa để thay vào đó một "tôn giáo" mới là chủ nghĩa cộng sản, sự đàn áp tàn bạo với những người bất đồng quan điểm và những người có nguồn gốc từ "giai cấp bóc lột" và nhiều vấn đề khác. Thế là LX mất dần sức sống và trở nên trì trệ. Trước nguy cơ đó, để "làm cho LX vĩ đại trở lại" - nói theo kiểu của Trump bây giờ - lãnh tụ LX lúc đó là Gorbachev khởi xướng một chính sách đổi mới toàn diện - tiếng Nga gọi là perestroika - mà trước hết là hệ thống chính trị, cho phép tự do ngôn luận. Có thể ông đã không lường hết được tác động của chính sách đó. Ông đã mở cánh cửa một con đập khổng lồ chứa cả một đại dương những vấn đề trầm trọng của LX tích tụ trong một thời gian dài. Cơn cuồng lũ đó đã phá tan và nhấn chìm siêu cường LX. Sau khi LX tan rã vào năm 1991, đất nước bước vào một thời kỳ hỗn loạn suốt cả chục năm. Khi Putin lên làm tổng thống Nga vào năm 2000, với "bàn tay sắt" của mình, ông lập lại trật tự ở nước Nga. Nhờ chính sách mở cửa cho đầu tư nước ngoài, nguồn thu dồi dào từ xuất khẩu dầu khí, tự do kinh doanh và ngôn luận ở mức độ kiểm soát được, kinh tế Nga phục hồi và có tăng trưởng. Đời sống của nhân dân, nhất là ở các thành phố lớn được cải thiện. Đã có lúc người ta tưởng Nga sẽ đi theo con đường dân chủ tự do như các nước Phương Tây. Nhưng dần dần, người ta nhận ra ông ta có một kế hoạch khác. Putin đã từng nói rằng sự sụp đổ của LX là sự kiện địa chính trị lớn nhất thế kỷ 20. Ông ta không đùa. Khôi phục LX là bất khả thi nhưng khôi phục đế quốc Nga là có thể bởi ba nước chủ chốt của LX là Nga, Ukraina và Belarus đã lập ra một liên minh mới sau khi LX tan rã. Nhưng vào năm 2004 ở Ucraina xảy ra một cuộc "cách mạng màu" theo hướng đưa đất nước "thoát Nga" để hòa nhập vào Phương Tây, EU và NATO. Điều này sẽ làm hỏng "đại kế hoạch" của Putin và do đó ông ta tìm mọi cách để ngăn chặn. Nhưng dân Ucraina đã quá sợ và chán cuộc sống trong "thế giới Nga" của Stalin rồi nay lại đến một Stalin 2.0 - Putin nên lần này họ quyết đi theo con đường đã chọn. Năm 2014 dân Ucraina lật đổ vị tổng thống thân Nga. Nhận thấy không thể thuyết phục hay mua chuộc để Ucraina theo mình được nữa, Nga bắt đầu âm thầm chuẩn bị cho một "giải pháp cuối cùng". Sáng sớm ngày 24.2. 2022, quân đội Nga ào ạt tràn qua biên giới với Ucraina. Cuộc chiến tranh ác liệt nhất ở Châu Âu kể từ sau thế chiến thứ hai bắt đầu. Và nước Nga thời Putin hiện nguyên hình là một đế quốc tàn bạo, như Đức Quốc xã vậy. Nga đi theo con đường xâm lược của Đức Quốc xã và đang chuốc lấy những thất bại nặng nề. Dù vẫn còn có thể gây thêm nhiều đổ nát, chết chóc, đau thương cho nhân dân Ucraina, Putin cũng đồng thời cũng hủy diệt hết những di sản quý báu mà bao nhiêu thế hệ người Nga đã gây dựng nên. Nước Nga từ chỗ được yêu mến kính trọng ở khắp nơi trên thế giới thì dưới sự lãnh đạo "tài ba" của "Putin đại để" đã trở thành một quốc gia bị căm ghét, tẩy chay gần như ở khắp nơi trên thế giới. Quả là một "thành tích phi thường". Nếu như tuổi thọ của LX còn được gần bảy chục năm thì đế quốc của Putin đang "xuống dốc không phanh". Ngày tận thế của Putin và đế quốc của ông ta đang đến gần. 

Một chút lịch sử

Những ngày này 50 năm trước , năm 1972, Hà Nội, Hải Phòng và một số vùng khác ở Miền Bắc Việt Nam phải hứng chịu trong suốt 12 ngày đêm những đợt ném bom hủy diệt của hàng trăm "pháo đài bay" B52 của lực lượng không quân chiến lược Mỹ. Mục đích của chiến dịch này - Mỹ gọi là Linebacker 2 hay là "đợt ném bom Giáng Sinh" - là để buộc Bắc Việt chấp nhận ký Hiệp định Paris theo điều kiện "bổ sung" của Mỹ mà có lẽ là những yêu cầu sửa đổi của Sài Gòn sau khi Mỹ và Bắc Việt Nam đã đồng ý với bản dự thảo cuối tháng 10. Trước khi bắt đầu chiến dịch ném bom, lãnh đạo Mỹ có nói đại ý rằng đó sẽ là những chuyến "dạo chơi ban đêm" trên bầu trời Bắc Việt có lẽ để trấn an tinh thần không quân Mỹ hoặc có thể vì họ đánh giá thấp khả năng chống trả của đối phương. Mỹ không ngờ rằng lực lượng không quân hùng mạnh nhất thế giới của Mỹ lại gặp đúng một đối thủ xứng tầm - lực lượng phòng không của Bắc Việt Nam. "Chính sử" của Mỹ thì nói rằng Bắc Việt đã không chịu nổi sức mạnh hủy diệt của B52 và buộc phải quay lại bàn đàm phán để chấp nhận điều kiện của Mỹ. Một số nhà nghiên cứu Mỹ về lịch sử chiến tranh Việt Nam có so sánh kỹ lưỡng bản dự thảo hiệp định được hai bên thống nhất cuối tháng 10. 1972 và văn bản được ký kết đầu năm 1973 đã kết luận là nội dung của hai tài liệu hoàn toàn giống nhau và do đó toàn bộ chiến dịch ném bom là vô ích , là một thất bại chiến lược của Mỹ. Kissinger, ngoại trưởng lừng danh của Mỹ khi đó có nói một câu khá hài hước đại ý là "ta đã ném bom để buộc họ chấp nhận những nhượng bộ của ta". Sau khi ký Hiệp định Paris , Mỹ đã nhanh chóng rút hết quân khỏi Việt Nam. 2 năm sau đó, vào ngày 30.4.1975, chính quyền Sài Gòn sụp đổ, đại sứ Mỹ đã buộc phải "di tản" khỏi Sài Gòn trên máy bay lên thẳng cất cánh từ nóc nhà sứ quán. Sau 20 năm bị chia cắt ở vĩ tuyến 17 và chịu đựng một cuộc chiến tranh ác liệt có sự tham chiến của nửa triệu binh sĩ Mỹ, Việt Nam lại tái thống nhất. 

Kế hoạch của Putin

 Đã 9 tháng trôi qua kể từ ngày Putin bắt đầu xâm lược Ucraina. Nga luôn khẳng định mọi việc diễn ra "theo đúng kế hoạch". Và đây là vài điểm chính đã hoàn thành theo "kế hoạch" đó: Đưa một đoàn xe tăng và thiết giáp dài tới 60km để chiếm thủ đô Kiev. Sau đó thì chưa chiếm Kiev và rút lui, để lại trên chiến trường Ucraina gần 9.000 chiếc, đa số bị bắn cháy, một phần còn nguyên vẹn để lại cho Ucraina dùng. Lý do thì theo một đ/c cựu đại tá về chiến lược gì đó thì đó là một kế "nghi binh" của Nga. Một sự kiện khá lớn là việc chiến hạm lớn Moskva bị chìm mà Nga nói là do bị hoả hoạn và thời tiết xấu ở Biển Đen. Một cột mốc lớn nữa là Nga rút khỏi vùng Kharkov. Liệu có phải là một sự "nghi binh" nữa không? Chưa thấy đ/c đại tá trên nói gì. Tiếp theo là cuộc rút chạy khỏi đảo tiền tiêu Zmeiny mà Nga nói rằng đó là một "thiện chí" của mình. Sự kiện lớn gần đây là việc Nga rút khỏi TP Kherson sang bờ đông sông Dniepr mà Nga nói là để tránh thương vong không cần thiết. Tính từ 24/2 đến nay thì Nga mất gần 100.000 quân, hơn 500 máy bay các loại, khoảng 9.000 xe tăng và bọc thép, 16 tàu chiến, gần 2.000 khẩu pháo. Về lãnh thổ thì ban đầu Nga có chiếm được thêm một phần đất của Ucraina và sau đó thì Ucraina dần dần giành lại gần hết. Sau khi một phần chiếc cầu Crimea chiến lược bị đánh sập, Nga trả đũa bằng một chiến dịch tập kích khắp lãnh thổ Ucraina bằng tên lửa tầm xa vào các thành phố và hạ tầng quan trọng như điện nước, gây nên tình trạng mất điện nước và sưởi ấm trên diện rộng. Có ngày Nga bắn tới gần 100 tên lửa, dùng tới cả không quân chiến lược và tàu ngầm. Nga nói đó là để buộc Ucraina phải đàm phán. TT Zelensky mới nói rằng vào năm 1933, Nga gây ra một nạn đói lớn để buộc dân Ucraina theo mình, còn nay họ định dùng giá lạnh và bóng tối cũng cho mục đích đó. Không biết Nga còn bao nhiêu tên lửa nhưng Ucraina mới phát hiện ra rằng Nga đã phải dùng tới cả kho tên lửa chiến lược mang đầu đạn hạt nhân sau khi thay vào đó những đầu đạn thường. Sự điên cuồng thường chứng tỏ sự bế tắc và mất kiểm soát. Có thể Nga không còn con bài nào nữa. Mới có tin là EC vừa nhất trí không nhập dầu Nga nữa và nếu có thì phải dưới giá trần do họ đặt ra. Như vậy Nga sẽ dần cạn kiệt kinh phí để tiếp tục cuộc chiến cực kỳ tốn kém cả về người và của. Ngày tàn của bạo chúa Putin đang tới gần và có lẽ cũng theo đúng "kế hoạch" của ông ta?

Không còn xa nữa

 Cách đây mới hơn nửa năm, ít người nghĩ rằng một siêu cường quân sự và giàu tiền bạc như Nga lại có thể thất bại trước một nước nhỏ yếu hơn nhiều lần. Nhưng trớ trêu thay, đó lại là điều đang xảy ra trước sự chứng kiến của toàn thế giới. Ucraina đã giành lại được thành phố chiến lược Kherson mà hầu như "không tốn một viên đạn". Lý do được lãnh đạo quân đội Nga nói trên tv đại để là để bảo toàn lực lượng và tránh những hy sinh không cần thiết. Có thể đó ít nhất là một trong các lý do bởi từ khi đưa quân đến xâm lược Ucraina, Nga đã mất khoảng 100.000 quân, bao gồm chết và bị thương không còn khả năng chiến đấu. Nếu cứ tiếp tục như cũ, Nga sẽ không còn khả năng bổ sung quân nữa. Nga đã phải "động viên một phần" để huy động thêm 300.000 quân, huấn luyện "qua loa" cho có, thiếu cả những trang bị tối thiểu như quần áo, súng đạn rồi cứ thế bị đẩy ra chiến trường. Như thế thì không "chết như rạ" mới là chuyện lạ. Rút lui khỏi Kherson là một thất bại lớn của Nga. Không có Kherson thì Putin và tướng tá của ông ta không còn chiến tích nào đáng kể nữa sau khi "nướng" vào Ucraina cả trăm ngàn quân, hơn 500 máy bay, hơn 8.000 xe tăng và xe bọc thép, 16 tàu chiến và nhiều trang thiết bị quân sự khác. Giờ đây những con đường tiếp viện của Nga từ phía Crimea đều nằm trong tầm bắn của pháo binh Ucraina. Quá thiếu quân, Nga thậm chí phải tuyển quân từ các nhà tù. Nga chỉ còn biết lặp đi lặp lại cái bài dùng tên lửa bắn phá bừa bãi vào các thành phố, khu dân cư, hạ tầng dân sinh như điện nước. Nhưng kho tên lửa và đạn pháo đang cạn dần nên Nga đang phải mua bổ sung từ Iran và Bắc Hàn. Cộng thêm vào đó là những khó khăn về kinh tế, nạn "chảy máu chất xám", chạy trốn quân dịch và phản chiến, bị cô lập ngày càng tăng trên trường quốc tế, tinh thần dân chúng trong nước ngày càng đi xuống. Tất cả lại dẫn đến sự chia rẽ ngày càng tăng trong nội bộ lãnh đạo Nga. Còn khá ít người tin rằng Nga có thể đảo ngược tình thế đơn giản vì còn rất ít lý do cho niềm tin đó. "Ngày Chiến Thắng" là tên một bài hát rất nổi tiếng của nhạc sĩ Liên Xô Tukhmanov nói về ngày chiến thắng 9/5/1945 của Hồng Quân Xô Viết. Sẽ có một "ngày chiến thắng" của Ucraina chống lại quân phát xít Putin. Ngày ấy không còn xa nữa. 

Đường về quê hương

 Ngọn cỏ sớm mai ướt giọt sương

Mờ mịt khói giăng lạnh cuối thu 

Bước chân cuối cùng con đường nhỏ

Trở về ấm áp đất quê hương 

Viếng Anh Nhị

Cầm Kỳ Thi Tửu Tài hoa Trai làng Bặt

Hiếu Đễ Nghĩa Nhân Quân Tử Đất Tràng An 

65.000

Đó là số binh sĩ Nga chết ở chiến trường Ucraina kể từ ngày Nga đưa quân xâm lược Ucraina hơn nửa năm trước đây. Đối với Putin, có thể con số đó cũng chẳng làm cho ông ta có chút động lòng. Thậm chí ông ta có thể hy sinh hàng triệu người Nga và hủy diệt toàn bộ Ucraina để đạt được những mục đích của mình. Nhưng người Ucraine và người Nga có để cho tên trùm khủng bố này tự do hành động như vậy hay không thì lại là chuyện khác. Người Ucraina bảo vệ cuộc sống, độc lập, tự do, và phẩm giá của mình nên có quyết tâm và sức mạnh lớn lao để ngăn chặn và đập tan tên tội phạm số một thế giới ngày nay. Còn người Nga thì càng ngày càng nhận ra rằng chồng con anh em bạn bè họ đang bị đẩy ra chiến trường và chết thảm ở đó chỉ để phục vụ cho mục đích ích kỷ và vô nghĩa của tập đoàn Putin. Do đó, sớm muộn họ sẽ chấm dứt hoàn toàn sư ủng hộ tập đoàn tội phạm này. Chỉ có như vậy, chiến tranh sẽ chấm dứt và cả người Nga và người Ucraina sẽ lại được sống trong hòa bình. 

Bên Anh

Mới hôm nọ ngồi bên Anh

Lặng yên hồi lâu 

Cả hai đều không nói 

Có thể anh đang mơ 

Về một thời xa xăm 

Những nơi xa lắm

Ngôi nhà nhỏ đầu tiên

Bên sông Hồng vỗ sóng

Trẻ thơ vui đùa sớm tối

Hạnh phúc ban đầu đơn sơ 

Nghe đâu có tiếng leng keng 

Có phải tàu điện Bờ Hồ đi lên? 

Biết đâu lại có Nàng trong đó? 

Những đứa em khi xưa còn bé

Có anh đây bao bọc chở che 

Lười học ư? 

Anh có cả đòn roi đấy nhé 

Trai làng Bặt không hổ tài thi ca và toán

Cháu cụ đồ chữ nghĩa truyền gia

Có tiếng nói ấm áp của ai kia

"Trên đời không gì bằng tình thương và sức khỏe" 

Con thấm thía lắm rồi Bố ạ

Còn ai kia tấm ni lông cũ vội vàng đi chợ

Thương chồng con mà nhịn quanh năm

Mẹ ơi, hạnh phúc biết bao được là con mẹ 

Cuộc đời ngắn ngủi một giấc mơ 

Hạnh phúc khổ đau cứ mãi đan xen

Đã ai dám nói là gỡ được 

Chợt Anh như bừng tỉnh - giờ đã điểm

Anh biết mình sắp phải lên đường

Tới nơi xa xôi vô tận

Anh đi nhé! Hãy giữ mình cẩn trọng 

Đường còn xa còn lắm chông gai 

Cả nhà cầu nguyện cho Anh với muôn vàn tình yêu 

Sớm đến cõi Vĩnh Hằng anh nhé. 

Anh Nhị mất ngày 14.10.2022

 

Tội ác và Trừng phạt

Vừa rồi, sau khi một vụ cháy nổ lớn làm hư hại cầu Crimea - chiếc cầu chiến lược dài gần hai chục km Nga xây năm 2018 để nối lục địa Nga với bán đảo Crimea bị Nga chiếm đoạt năm 2014 nhân lúc tình hình bất ổn ở Ucraina - Nga lập tức quy tội cho đặc công Ucraina. Ngay sau đó, Putin ra lệnh trả thù, cho bắn tên lửa ồ ạt vào hàng loạt thành phố, khu dân cư, công trình dân sự, điện, nước, gây nhiều đổ nát và thương vong cho dân thường. Sau những hành động khủng bố đê hèn đó, lãnh đạo và truyền thông Nga "hoan hỉ" tuyên bố là cuộc tập kích đã hoàn thành và các mục tiêu "quân sự" đã bị tiêu diệt. Cuộc bắn phá dã man bằng tên lửa tầm xa vào dân thường có lẽ chỉ để thỏa mãn cái tôi của một Putin đang hoảng loạn và tự ái đến mức mất lý trí, để xoa dịu một đám dân Nga đang say sưa với "chiến thắng" của "quân ta" qua những tuyên truyền bịa đặt của đội ngũ "dư luận viên" đông đảo trên tv và mạng xã hội, thì gần đây nhận ra rằng  "quân ta" đang thua trận, phải rút chạy khỏi rất nhiều vùng đất chiếm đoạt được của Ucraina, thậm chí không kịp mang theo hay phá hủy nên đành "tặng" cho Ucraina một số lượng vũ khí thậm chí còn nhiều hơn cả số lượng mà Phương Tây cung cấp. Chưa nói đến chi phí rất lớn cho hàng trăm tên lửa chủ yếu để xốc lại tinh thần sa sút của lãnh đạo, binh sĩ và dân chúng Nga mà không thay đổi được gì tình hình tồi tệ ở mặt trận , Nga còn vô tình tăng cường thêm sức mạnh cho Ucraina:

#Người Ucraina lại càng đoàn kết hơn, càng căm thù hơn quân xâm lược Nga tàn ác và càng quyết tâm chiến đấu chống lại chúng đến cùng.

#Các nước Phương Tây càng đẩy nhanh hơn việc cung cấp vũ khí cho Ucraina, đặc biệt là các hệ thống phòng không.

#Các nước Phương Tây càng nhận rõ hơn là việc nhân nhượng và đàm phán với Putin là vô ích. 

# Các nước Phương Tây hiểu rõ hơn bản chất nhà nước khủng bố tàn bạo của Nga và thấy cần xúc tiến sớm việc đưa Nga vào diện các quốc gia khủng bố và có thêm các biện pháp trừng phạt thích đáng.

Putin quen kiểu côn đồ, ghét ai là đánh cho bõ ghét. Nhưng cuộc đời có luật nhân quả. Ông ta là "Tây" nên không biết điều đó chăng? Nhưng chính nhà văn Nga Dostoievsky đã viết về điều đó trong tác phẩm bất hủ Tội ác và Trừng phạt. Chắc ngày xưa vào tuổi "choai choai" ở Leningrad, "trẻ trâu" này thích kéo băng đảng đi càn quấy và ẩu đả hơn là học văn học cổ điển Nga. Vậy thì Ucraina sẽ dạy cho bài học: Phạm Tội Ác thì nhất định sẽ bị Trừng Phạt. 

Những lựa chọn khó khăn

Sớm nay, cơn gió lạnh đầu tiên từ phương bắc đã tràn về. Gió mùa Đông Bắc luôn gợi lại cho những người lớn tuổi thời trẻ từng học ở Liên Bang Xô Viết - nhất là Nga, Ukraina hay Belarus - những kỷ niệm đẹp đẽ, thơ mộng về xứ sở băng tuyết đó. Có thể hồi đó người ta còn trẻ khỏe nên không thấy lạnh lắm? Có ai mà trời tối tuyết rơi mà vẫn rủ nhau ra sân vận động ngoài trời đã tắt đèn để tập trượt băng. Liên Xô hồi đó khá nghèo. Trong bếp ở ký túc xá sinh viên đến bao diêm cũng không có sẵn. Điều buồn cười là đôi khi lũ sinh viên cứ để cho bếp ga cháy liên tục cho đỡ phải đi tìm diêm! Chẳng thấy ai nhắc nhở là phải tắt bếp để tiết kiệm. Có lẽ người ta cho rằng đó là một thứ luôn sẵn có, rẻ như cho không và vô tận. Hồi đó không có những thứ "sành điệu" như bánh croissant hay cà phê cappuccino nhưng chưa bao giờ thiếu mấy thứ "quê mùa" là bánh mì, khoai tây, bơ và sữa tươi. Mùa đông năm nay cũng đã đến Châu Âu. Cái khác với nhiều năm trước là nó đến cùng với nỗi lo không biết sẽ sưởi ấm bằng cái gì. Đức là nước lâu nay chỉ lo lắng về chuyện môi trường và tương lai thì năm nay họ tạm gác vấn đề đó sang một bên bởi họ có một mối lo sống còn ngay hôm nay : làm thế nào để sống sót qua mùa đông này mà không bị chết rét. Chính phủ cho khởi động lại các nhà máy điện chạy than bấy lâu nay bị hắt hủi vì tội gây ô nhiễm nặng nhất và các nhà máy điện hạt nhân với nỗi ám ảnh lặp lại thảm họa Checnobil và Fukushima. Dân thì đua nhau tích trữ củi và sửa lại các lò đốt củi bị vứt bỏ đã lâu. Nhiều năm nay, dân Châu Âu đã quá quen với nguồn khí đốt giá rẻ chảy từ Nga qua các đường ống. Quen đến mức họ không ngờ rằng có ngày dòng khí ấy sẽ ngừng chảy. Chẳng có gì là mãi mãi. Từ khi Nga xâm lược Ucraina, dòng khí ấy cứ yếu dần và bây giờ thì gần như ngừng hẳn. Châu Âu phải lựa chọn giữa: (1) trung thành với những giá trị cốt lõi là dân chủ tự do, quyền con người và do đó phải ủng hộ Ucraina với cái giá to lớn là suy thoái kinh tế, đời sống khó khăn mà chưa biết bao giờ chiến tranh kết thúc, cộng thêm mối đe dọa sử dụng vũ khí hạt nhân của Putin để hủy diệt Ucraina và gây thảm họa cho toàn thể Châu Âu, hay (2) lùi bước và thỏa hiệp với Putin, như cách họ đã từng làm với Hitler mà không thể chắc chắn rằng một Putin với tham vọng khôi phục đế quốc Nga vĩ đại , cay cú và tự ái vì đang thua Ucraina trên chiến trường và bản tính ngang ngược của kẻ độc tài lâu năm sẽ có đủ lý trí để dừng lại. 

Ai là người tử tế?

Bạn có thể tưởng tượng được rằng một ngày nào đó trong tương lai, ở TQ nổ ra bạo loạn, chiến tranh hay thiên tai lớn đến mức hàng triệu dân TQ phải ồ ạt trốn chạy khỏi đất nước và tìm nơi tị nạn ở các nước láng giềng, trong đó Việt Nam phải tiếp nhận một triệu người? Có lẽ bạn sẽ nói rằng chuyện đó không thể xảy ra và nếu có thì chúng ta sẽ kiên quyết không để dòng người đó vào nước mình vì những rủi ro cao về an ninh, kinh tế, xã hội, v. v. Tin tức mới nhất cho biết từ khi Nga tấn công Ucraina cuối tháng hai vừa rồi, Ba Lan đã tiếp nhận khoảng 1,3 triệu người tị nạn từ Ucraina, chủ yếu là phụ nữ và trẻ em. Cho nên, lúc hoạn nạn ta mới biết ai là người tử tế. 

Những thách thức sống còn

 Cả Ucraina và Nga đều đang đối mặt với những thử thách sống còn cực kì to lớn. Với Ucraina, đó là đánh bại được một đội quân xâm lược đông đảo và nhiều vũ khí hơn gấp bội để có thể tồn tại, bảo vệ được độc lập, tự do, quyền tự quyết và phẩm giá của đất nước và dân tộc mình. Với nhân dân Nga, đó là có thể đoàn kết lại và đứng lên chống lại cuộc xâm lược Ucraina phi nghĩa của tập đoàn thống trị Putin, khôi phục lại tình cảm anh em láng giềng tốt đẹp với nhân dân Ucraina, phẩm giá và vị thế xứng đáng của một dân tộc lớn trên thế giới. Sẽ còn muôn vàn khó khăn, nhưng cuối cùng, cả hai dân tộc đều vượt lên được. 

Ura! Ura!

 Putin mới tuyên bố "sáp nhập" bốn tỉnh của Ucraina vào Nga. Ông ta không quên hô "ura". Có thể ông ta vẫn có cảm giác phấn chấn như hồi sáp nhập Crimea hồi 2014. Nhưng nước Nga thì không còn như hồi đó. Với đa số dân Nga, nỗi lo thường nhật về "cơm áo gạo tiền" choán hết đầu óc nên chả còn mấy tâm trí mà nghe một ông tổng thống già nua ca ngợi mãi sự "vĩ đại" của nước Nga, cái không thay thế được bánh mì và bơ của họ . Họ quan tâm hơn tới tình hình chiến sự ở Ucraina mà gần đây truyền thông Nga không còn vẽ ra những bức tranh phấn khởi như trước đây. Trong lúc chính quyền Nga còn đang bận rộn với việc "hợp pháp hóa" các vùng đất chiếm đoạt được của Ucraina thì quân đội Ucraina giành lại được  thêm một số vùng nằm ngay trong những vùng mà Nga vừa tuyên bố ầm ĩ là sẽ "mãi mãi" thuộc về Nga. Một vài "chính khách" loại diều hâu như Kađurov, thủ lĩnh vùng Chechnya thì chỉ trích gay gắt sự yếu kém của bộ QP Nga vì để "mất" quá nhiều đất vào tay Ucraina thời gian gần đây. Bà Simonian, người đứng đầu truyền thông Nga, người có thể coi là Gơben của Putin vì sự ủng hộ "máu lửa" nhất cho cuộc xâm lược của Putin gần đây bỗng đột ngột "quay xe" sang nghi ngờ và chỉ trích cuộc chiến tranh ở Ucraina. Dân mạng Nga cho rằng "mụ ta" đã "ngửi thấy" mùi thất bại của Nga nên bắt đầu chuẩn bị sẵn lối thoát cho mình trước khi quá muộn. Nhưng đáng kể nhất là hành vi của hàng chục vạn, có là hàng triệu người Nga trong diện phải  "đi lính" ra chiến trường Ucraina và những người thân của họ. Ngay sau khi Putin ra lệnh động viên, khoảng hai trăm ngàn người đã "chạy trốn" khỏi nước Nga. Họ là những người "có điều kiện", nghĩa là có đủ tiền và kỹ năng để sống được ở nước ngoài. Nhưng đa số thì không có khả năng như thế. Mà họ lại không muốn chết một cách vô ích và nhục nhã ở Ucraina chỉ để phục vụ cho những mục đích ích kỷ và độc ác của tập đoàn Putin. Vậy thì họ phải làm thế nào? Ucraina đã mở cho họ một lối thoát cuối cùng : đầu hàng và trở thành tù binh chiến tranh thì sẽ được đối xử theo công ước quốc tế. Ucraina mở đường dây nóng 24/7 cho những người Nga có nguyện vọng này. Mỗi ngày có hàng trăm cuộc gọi tới đường dây. Thậm chí có cả những người ngoài diện bị động viên, bởi không ai biết lệnh động viên rồi sẽ mở rộng đến đâu. Mới có hơn nửa năm mà Nga đã mất hơn 60.000 binh sĩ và không biết bao nhiêu tỷ đô la thiệt hại về vũ khí và kinh tế. Uy tín của Nga và Putin trên trường quốc tế thì như là "xuống dốc không phanh". Mỹ và Phương Tây thì vẫn tiếp tục "bơm" vũ khí và tiền bạc cho một Ucraina đang ở thế "thượng phong". Tt Zelensky mới tuyên bố dứt khoát là sẽ chỉ đàm phán với một tt Nga không phải là Putin. Đại để  đó là "binh tình" không mấy sáng sủa của Nga. Cái người nên hô "Ura" - có nghĩa na ná như khi bộ đội Việt Nam hô "xung phong" ở mặt trận - là Zelensky chứ không phải là Putin. Nhưng Zelensky có vẻ là người thận trọng hơn nên ông ta sẽ chỉ hô nó trong trận cuối cùng và theo cách của Ucraina. 

Lẽ vô thường

 Có một cảm giác gì đó hơi giống với tình hình Việt Nam đầu năm 1975. Cách đây ít lâu, Kharkov, thành phố lớn thứ hai của Ucraina được giải phóng khỏi quân xâm lược Nga. Đối với nhiều người Việt điều này nghe cứ "là lạ" thế nào ấy. Từ bé tới giờ, từ "quân xâm lược" luôn gắn với phát xít Đức, Nhật, thực dân Pháp, đế quốc Mỹ cho đến gần đây nhất là "quân xâm lược bành trướng dã man" Trung Quốc thời Đặng Tiểu Bình. Từ "quân giải phóng" thì đi với Hồng quân Liên Xô, Miền Nam Việt Nam - mà "phía bên kia" gọi là "Việt Cộng". Tối qua mới nghe tin là quân Ucraina đang khép vòng vây ở tp Liman sớm nay vừa dậy đã có tin Liman đã được giải phóng. Binh sĩ Ucraina đã quăng xuống đất lá cờ Nga trên nóc nhà chính quyền tp và thay vào đó cờ Ucraina. Việc này cũng giống như những gì ta thấy ở các phim về cuộc "chiến tranh vệ quốc vĩ đại" của Liên Xô. Các chiến sĩ Hồng Quân người Nga năm ấy chắc không thể ngờ rằng hậu duệ của họ tám chục năm sau lại biến thành "bọn phát xít xâm lược". Trớ trêu hơn nữa là lại đi xâm lược bắn giết dã man ở đất nước của hậu duệ của chính những đồng chí, bạn chiến đấu người Ucraina, một đất nước, một xứ sở, một dân tộc, một văn hoá gần gũi nhất với Nga. Cho nên, không có gì là "mãi mãi", không ai có thể biết được tương lai. Đó là lẽ vô thường. 

Những tờ giấy

 Đức Quốc xã từng "sáp nhập" gần như toàn bộ Châu Âu, cả nước Pháp và nửa Liên Xô, đã từng lập "chính quyền" trên các vùng đất chiếm đoạt được. Hẳn là cũng đã phải có đủ thứ giấy tờ về những việc đó. Ở thế kỷ 19, Pháp cậy có súng lớn tàu to, đi xâm lược Việt Nam và ký kết với triều đình phong kiến Việt Nam khi đó một số văn bản để "chốt" việc bá chủ Việt Nam của đế quốc Pháp. Kết cục thế nào đã rõ. Đó là lịch sử. Hôm qua, băng đảng Putin trước sức tấn công mạnh mẽ của quân đội Ucraina đã vội vã tuyên bố sáp nhập 4 vùng cướp đoạt được của Ucraina. Vội vàng như thế có lẽ vì cho rằng đã có văn bản được ký kết "giấy trắng mực đen" thì coi như "chốt" được sự ăn cướp ngang ngược của chúng. Văn bản đó chỉ là tờ giấy và cuối cùng, Ucraina sẽ xé toạc nó. 

Thu 2022

Có phải mùa thu? 

Đâu rồi con nai vàng? 

Đâu rồi tiếng thu xào xạc? 

Chỉ còn ta ngơ ngác 

Trước bão tố cuộc đời 

Bỏ phiếu bằng chân

 Đó là cụm từ mà những người "phía bên kia" dùng để nói về những cuộc di cư lớn ở Việt Nam như cuộc di cư của một triệu người công giáo miền Bắc vào Nam năm 1954 hay hai triệu người Việt từ miền Nam sang Mỹ và các nước Phương Tây sau 1975. Thực ra đó là chuyện thường xảy ra khi một nước gặp những bất ổn lớn về chính trị, kinh tế hay do thiên tai. Thế giới đang chứng kiến một cuộc "bỏ phiếu " như thế ở nước Nga. Sau khi tt Putin ra lệnh tổng động viên, cuộc "bỏ phiếu" bắt đầu và ngày càng lan rộng. Vé máy bay những chuyến gần nhất sang các nước còn cho người Nga nhập cảnh không cần visa đã nhanh chóng hết sạch dù giá vé tăng vọt lên gấp nhiều lần so với bình thường. Trừ mấy nước Baltic, còn lại thì ở các nước có biên giới chung với Nga như Phần Lan, Gruzia, Kazakhstan, Mông Cổ đều có một cảnh tượng chung là những dòng xe kéo dài nhiều cây số chen kín những con đường dẫn đến cửa khẩu vào các nước này. Những người bỏ chạy khỏi nước Nga - họ là ai? Đó trước hết là những người thuộc diện phải nhập ngũ. Theo lý thuyết thì sẽ có khoảng 300.000 người phải nhập ngũ. Thực tế có thể lên tới cả triệu người. Nước Nga dầu sao vẫn chưa phải là Bắc Triều Tiên để có thể dễ dàng nhồi vào đầu dân những thứ vô lý như Nga tấn công Ucraine là để bảo vệ người Nga sống ở đó khỏi sự áp bức của chính quyền phát xít ở Kiev. Ở thời đại internet và với một dân trí khá cao, nhiều người dân Nga hiểu rằng Nga đang xâm lược Ucraine để phục vụ mục đích bành trướng đế quốc của tập đoàn đang cai trị nước Nga đứng đầu là Putin. Họ hiểu rõ rằng Putin đang không tiếc xương máu của dân Nga mà trước hết là họ cho cuộc chiến tranh tàn bạo và vô nghĩa ở Ucraine. Vì thế trong lúc còn chưa đủ lực lượng để đối đầu trực diện với chính quyền Putin, cách tốt nhất hiện nay là chạy trốn ra nước ngoài. Điều khá lạ lùng là thay vì xua đuổi dân "tị nạn" Nga, các nước trên lại làm điều ngược lại : Họ chào đón và tạo điều kiện cho những người tị nạn này sớm ổn định cuộc sống ở nước họ. Chính quyền và dân những nước này không "ngu" như ta tưởng đâu. Những người Nga tị nạn này không giống như dân tị nạn chiến tranh và đói nghèo từ một số nước Châu Phi hay Trung Đông, những người đến với hai bàn tay trắng, không tiền bạc, không nghề nghiệp, trông chờ vào trợ cấp nhân đạo của nước sở tại. Dân tị nạn Nga thì khác. Họ có tiền để chi trả cho việc ổn định cuộc sống thời gian đầu. Họ có nghề nghiệp, chuyên môn kỹ thuật và kinh doanh để có thể tham gia tích cực vào nền kinh tế nước tiếp nhận họ. Họ dễ dàng hòa nhập với văn hoá bản địa vì các nước này, trừ Phần Lan, đều từng là một phần của Liên Xô, với ngôn ngữ chung là tiếng Nga. Như vậy, về thực chất, dân tị nạn Nga có thể là một nguồn đóng góp nhân lực và vốn đáng kể, một loại FDI bỗng dưng "ở trên Trời" rơi xuống. Ngoài ra, chính phủ và dân những nước này lại còn được tiếng là tử tế và nhân đạo. 

Lịch sử có lặp lại?

 Nước Nga đã tổng động viên. Dù chính quyền nói là chỉ "một phần", dân Nga biết rằng đó là nói dối để giảm bớt phản kháng của nhân dân. Khắp nước Nga đang diễn ra hai cảnh tượng. Một là những cuộc biểu tình chống chiến tranh và sự đàn áp bắt bớ của cảnh sát. Hai là những cuộc tiễn đưa người thân ra chiến trường Ucraine đẫm nước mắt của người ở lại. Khi Putin đưa quân xâm lược Ucraine hồi cuối tháng 2 vừa rồi, đa số người Nga vẫn ung dung xem tv và chờ tin chiến thắng của "quân ta" mà họ không mảy may nghi ngờ. Người "có điều kiện" thì vẫn đi nghỉ mát ở Crimea hay Thổ Nhĩ Kỳ. Thói đời xưa nay vẫn là "Cháy nhà hàng xóm bình chân như vại" mà. Nhưng tự dưng đi đốt nhà hàng xóm cho "bõ ghét" thì không "ngon ăn" thế đâu. Nghiệp chướng tới ngay. Gieo gió thì gặt bão. Số binh sĩ Nga chết ở mặt trận Ucraine đã lên tới 56.000. Hàng vạn, hàng chục vạn thanh niên Nga đang bị lùa ra trận để bù đắp  cho số chết trận và số bị thương không còn khả năng chiến đấu . Đa số sẽ chết ở đó. Số may mắn sống sót trở về sẽ không còn là những chàng trai ngây thơ và sợ hãi nữa. Họ sẽ là những người lính đã qua tôi luyện trong lửa đạn chiến tranh, đã cận kề cái chết, đã nhận ra rằng họ đã bị lừa dối.  Họ trở về để hỏi tội những kẻ trong điện Kremlin đã lừa dối và ép buộc họ đi đến chỗ chết trong một cuộc chiến đẫm máu và vô nghĩa . Họ sẽ không đi tay không như những người biểu tình. Trong tay họ là những khẩu súng mà họ sử dụng thành thạo. Lịch sử nước Nga năm 1917 dường như đang lặp lại. 

Alla Pugachova

Alla Pugachova là một cái tên không xa lạ với nhiều người Việt, nhất là thế hệ trưởng thành trước 1990. Đó là một ca sĩ nhạc nhẹ huyền thoại với một sự nghiệp đồ sộ trải dài suốt từ đầu những năm 70 cho tới tận hôm nay. Nhiều thế hệ người Liên Xô, thậm chí là cả Việt Nam đã lớn lên với những bài hát của Alla như Triệu Bông Hồng, Bài hát về Em và nhiều bài khác. Alla là một ca sĩ lớn thời đại Liên Bang Xô Viết. Có thể nói bà là một biểu tượng của những gì tử tế, trong sáng, đẹp đẽ nhất của LX. Sau khi Putin bắt đầu xâm lược Ucraina, gia đình bà tạm lánh sang Israel. Ở đó chồng bà, nghệ sĩ hài nổi tiếng Galkin lên tiếng phản đối chiến tranh. Vì hành động đó, ông bị chính quyền Nga cho vào danh sách những "foreign agents" - tạm dịch từ tiếng Nga là "điệp viên của nước ngoài". Đó là một thuật ngữ kiểu như "thế lực thù địch" của Việt Nam. Báo chí đưa tin bà đã trở về Nga và vừa đề nghị nhà cầm quyền Nga cho bà vào danh sách "điệp viên nước ngoài" bởi bà ủng hộ quan điểm của chồng mình. Một số nhà báo có quan điểm độc lập nổi tiếng cho rằng tuyên bố của Alla không đơn thuần chỉ là sự ủng hộ chồng. Đó là lời tuyên chiến với chính quyền Nga, thậm chí là với đích thân Putin. Khi những bài ca tha thiết của Alla làm lay động trái tim của hàng triệu người Nga, Ukraina, Belarus và nhiều dân tộc khác trong các nước trong Liên Bang Xô Viết thì Putin mới chỉ là một sĩ quan bậc thấp vô danh trong hàng ngũ KGB. Putin là người cùng thời, cùng thế hệ với Alla. Thế nhưng ông ta lại là tàn dư của mặt đen tối, xấu xí, độc ác của LX. Alla mạnh mẽ, dũng cảm bởi cái chất con người bà như thế. Bà mạnh mẽ bởi bà có một sức mạnh "mềm" rất lớn. Đó là tình yêu của hàng triệu người Nga với những bài hát đã trở thành một phần - cái phần trong sáng - của con người và tuổi trẻ của họ. Đó là sự kính trọng nhân cách của Alla. Trong khi một số ca sĩ nổi tiếng khác chọn cách sống "gió chiều nào theo chiều ấy" thì Alla sống theo nguyên tắc và niềm tin của mình vào những tuyên ngôn về tình yêu, hy vọng và cái thiện trong những bài hát bất tử của mình. Có một điều khá trớ trêu là tt Putin vừa mới ra lệnh tổng động viên - dù được gọi là "một phần" - cho chiến tranh Ucraine, có lẽ là để bù đắp cho những thiệt hại rất lớn của Nga trên chiến trường Ucraine - Gần 55.000 binh sĩ Nga đã chết trận sau gần 7 tháng xâm lược Ucraine. Phải chăng đó cũng là hành động đáp trả lại lời kêu gọi chống chiến tranh của Alla? Có thể giới lãnh đạo điện Kremli đã cảm nhận được một làn sóng phản chiến đang hình thành ở trong nước Nga. Biết đâu Alla Pugachova sẽ là ngọn cờ đầu trong cuộc đấu tranh giữa cái thiện của hàng triệu người dân Nga với cái ác của băng đảng tội phạm Putin. Băng đảng này sẽ còn dở nhiều trò hèn kế bẩn như trong trường hợp của Nhemsop, Navalny và nhiều nhân vật Nga đối lập khác. Nhưng thất bại dồn dập trên chiến trường gần đây của quân Nga và giờ đây một phong trào phản chiến trong nước Nga sẽ dẫn đến thất bại hoàn toàn của cuộc chiến tranh xâm lược Ucraine. 

Vở diễn cuối cùng

Không biết anh đã diễn vai gì 

Hoàng tử trong Hồ Thiên Nga?

Hay dũng sĩ Spartak?

Hôm qua vở diễn của Anh kết thúc

Anh đã diễn cả hai

Hào hoa như Hoàng Tử xưa

Oanh liệt như Anh Hùng ấy

Bởi Anh không diễn dưới ánh đèn sân khấu 

Mà dưới chớp lòe tên lửa và bom

Tay Anh cầm không phải là chiếc cung

Mà là khẩu tiểu liên sáng ngời ánh thép 

Không khán giả và tiếng vỗ tay 

Chỉ có đại bác và máy bay gầm thét 

Anh hy sinh nhưng Anh không chết

Anh sống mãi với những người yêu ba lê

Trong trái tim Ucraina bất tử 

Báo Sự thật Ucraina đưa tin nghệ sĩ ba lê hàng đầu nhà hát ba lê Quốc Gia Ucraina vừa hy sinh trong một trận chiến ở vùng Donesk

Sương mù đang tan?

 Từ trước tới nay, nhất là từ khi bắt đầu chiến tranh xâm lược Ucraina, Nga luôn luôn dùng chiến thuật "nói dối". Từ lãnh đạo tới truyền thông chính thống, họ nói dối "như thật", đến mức mà đa số dân Nga đều tin là thật. Thậm chí không chỉ nhiều người Việt mà đến cả một số tướng lĩnh, một số bình luận viên trên tv và mạng xã hội cũng tin theo. Đó là tình trạng "sương mù chiến tranh" thường thấy do các bên tham chiến tạo ra để dẫn dắt dư luận và che dấu sự thật. Putin rất ưa chuộng cách này vì ông ta có một bộ máy tuyên truyền khổng lồ và một đội ngũ "dư luận viên" khá là tài ba và được trả lương "khủng". Nói dối mãi thành quen, mà quen đến mức tưởng là thật. Cái sự "nói láo" đó đã bắt đầu phản tác dụng khi mà càng ngày càng nhiều "giấy báo tử" được gửi tới các bà mẹ và những người vợ ở khắp nước Nga. Theo thống kê của Ucraina, con số binh sĩ Nga tử trận đã vượt qua 50 ngàn. Dân Nga ở Crimea, nơi được coi là tiền đồn "bất khả xâm phạm" của Nga gần đây đã phải chen nhau đến tắc đường qua cầu Kerch chạy về Nga để tránh các cuộc tấn công của Ucraine vào sân bay và kho đạn dược. Đặc biệt là các cuộc tấn công "dồn dập và thần tốc" của Ucraina đang diễn ra ở vùng Kharkov. Tình hình chiến sự thay đổi nhanh tới mức là tin tức vừa cập nhật thì chỉ vài tiếng sau đã bị lạc hậu. Ucraina đã chiếm lại được hàng ngàn km2 những vùng đất của mình bị Nga chiếm đóng. Che dấu và bịa đặt nữa cũng khó nên một vài DLV truyền hình hàng đầu của Nga chuyển sang chiến thuật "đá bóng" cho an toàn. Khi nào được hỏi về tình hình "chiến dịch quân sự đặc biệt ở Ucraine" là họ đẩy câu hỏi cho các phát ngôn viên chính thức của quân đội. Các DLV quân đội thì bắt đầu lúng túng và đưa ra các bình luận mâu thuẫn nhau. Có lẽ bí quá nên một vài tờ báo chính thống của Nga như Sự thật Komsomol đã không còn né tránh sự thật là quân Nga đang rút lui dần khỏi vùng Kharkov. Một số nghị sĩ ở vùng Moskva và Leningrad đã lên tiếng yêu cầu Putin từ chức vì cho rằng sự lãnh đạo của tt Nga đang đưa đất nước đến thảm họa . Đám "sương mù chiến tranh" cứ dần tan. Một điều khá thú vị là truyền thông và mạng xã hội Việt Nam. Đang có hiện tượng "quay xe" theo hướng đưa nhiều tin tức và bình luận tích cực về Ucraine hơn trước. Chắc chắn Nga sẽ không chịu thua trận dễ dàng. Chắc chắn Ucraine sẽ còn phải chịu đựng vô vàn hy sinh gian khổ nữa. Nhưng Ucraine nhất định sẽ đánh bại cuộc xâm lược trắng trợn, tàn bạo và phi nghĩa của đế quốc Nga, giữ gìn được độc lập, tự do và phẩm giá của mình. Nhân dân Việt Nam cũng nên hiểu, chấp nhận sự thật đó và mạnh dạn ủng hộ cuộc đấu tranh của nhân dân Ucraine. Đơn giản vì đó là chính nghĩa. 

Ngày 2 tháng 9

Ngày 2 tháng 9 là một trong những ngày mà trẻ con khi xưa mong đợi. Thường là phải dậy sớm, đi ra chỗ Nhà Hát Lớn  chờ xem "duyệt binh". Có lần ra muộn thì chỉ thấy những chú bộ đội áo ướt đẫm mồ hôi. Họ ngồi nghỉ ở vỉa hè, nhiều anh mệt quá nằm vạ vật trên bãi cỏ. Ngay cả người lớn cũng háo hức. Thích nhất là khi được đi "đón Bác Hồ". Đó là điều mà bây giờ người ta không hiểu được. Khi nguyên thủ nước ngoài đến Hà Nội, Cụ Hồ thường ra đón tận sân bay rồi cùng với khách đi xe mui trần qua các phố. Lúc đó các phố xe đi qua đều đông nghịt người. Dân ra đường chủ yếu là để thấy Bác Hồ, chứ ít người quan tâm khách là ai. Bây giờ thì các vị VIP đi xe cửa đóng kín, có xe cảnh sát " tiền hô hậu ủng" còi hú ầm ĩ. Dân thì "không quan tâm", bởi họ còn bao nhiêu nỗi lo chất chứa trong người. Và lại những người lãnh đạo về sau hầu như không ai có được khả năng cuốn hút đám đông mạnh mẽ, cái  "charisma" như Cụ Hồ. Khi lần đầu tiên ra mắt dân Việt Nam vào ngày 2-9-1945 để đọc bản Tuyên Ngôn Độc Lập lịch sử, Cụ Hồ gần như ngay lập tức chinh phục được trái tim và khối óc của hàng vạn người Hà Nội có mặt tại Quảng trường Ba Đình Hà Nội vào giây phút lịch sử ấy. Cụ mất cũng đúng vào ngày 2-9-1969. 

Chuyện Gorbachev

Gorbachev gặp Raisa khi cả hai còn là sinh viên ở Moskva. Lúc ấy Gorbachev là một chàng trai đầy nhiệt huyết ở "quê" mới lên. Raisa là một thiếu nữ thủ đô, thuộc tầng lớp "quý tộc" Nga, mang đậm chất văn hoá và tinh tế. Vậy mà có một cái gì đó đã cuốn hút ngay từ phút đầu gặp nhau và sau đó gắn kết họ suốt đời. Phải chăng đó là nụ cười và tâm hồn trong sáng của Gorbachev? Về sau, nụ cười đó lôi cuốn hàng triệu người ở Liên Xô và khắp thế giới hy vọng vào một tương lai đổi mới của Liên Xô. Nhưng rồi mọi chuyện không diễn ra như Gorbachev mong muốn. Khi mà cuộc đấu đá quyền lực trong lãnh đạo Liên Xô đi tới lúc gay cấn nhất, ông đã buông bỏ tất cả để về nhà chăm sóc Raisa đang ốm nặng. Chuyện kể rằng sau khi Raisa mất, ông có tới dự một buổi ca nhạc nhỏ. Cuối buổi biểu diễn, mọi người đề nghị ông đọc một bài thơ. Đây là câu mở đầu của bài thơ đó :

Một mình tôi lặng lẽ bước đi trên con đường...

Đó là một bài thơ của Lermontov, một nhà thơ trữ tình Nga tk 19. Không ai biết tại sao ông lại chọn bài thơ ấy. Có thể vì đó là bài thơ yêu thích của Raisa? Có thể vì nó là tâm trạng của ông lúc đó : Một mình, không có Raisa? Gorbachev là một người cộng sản với niềm tin trong sáng vào lý tưởng của mình. Nhưng có lẽ ông không phải là dạng người cộng sản "sắt đá", hy sinh tất cả cho sự nghiệp. Ở vị trí của mình, ông có thể kiếm được hàng tỷ đô la, đưa bà vợ già yếu của mình vào bất cứ bệnh viện hay nhà dưỡng lão nào tốt nhất, thuê bao nhiêu người phục vụ, chu cấp bao nhiêu tiền cũng không thành vấn đề. Rồi sau đó, ông có thể dễ dàng kiếm cho mình những cô gái xinh đẹp "bốc lửa" như cách mà cả Putin lẫn Lukashenko - hai đ/c cựu đảng viên ĐCS Liên Xô - đều làm. Nhưng Gorbachev không làm thế. Ông chọn ở bên Raisa suốt đời và mãi mãi. Báo chí đưa tin là mộ ông được đặt cạnh mộ Raisa trong một nghĩa trang ở Moskva. 

Đã bắt đầu!

 Tin tức mới nhất cho biết : Ucraine bắt đầu phản công! Mục tiêu trước mắt là giành lại Kherson, thành phố chiến lược bị Nga chiếm đóng từ đầu cuộc chiến. Đó là điều mà Putin và băng nhóm của ông ta không thể nào tưởng tượng được sáu tháng trước đây khi mà "binh hùng tướng mạnh" của Nga ào ạt tấn công Ucraine với mục tiêu là đè bẹp Ucraine, chiếm được thủ đô Kiev trong 3 ngày! Sẽ còn vô vàn gian khó và hy sinh đang chờ Ucraine ở phía trước. Nhưng xu thế là không thể đảo ngược. Putin sẽ còn giở nhiều trò tàn bạo nữa. Nhưng ông ta không còn cách nào để tránh được thất bại nhục nhã trước một Ucraine kiên cường bất khuất bảo vệ độc lập tự do của đất nước mình. 

Ngày Độc Lập

Vừa rồi là ngày lễ Độc Lập của Ucraina. Nhiều nước gửi lời chúc mừng. Mỹ thì còn có "quà" là 3 tỷ USD vũ khí. Ông hàng xóm Lukashenko thì chúc Ucraina một "bầu trời hòa bình". Ucraina thẳng thừng bác bỏ vì cho rằng đó là chúc "đểu" bởi tay tổng thống Belarus này tích cực ủng hộ cuộc xâm lược của Nga. Không biết VN có chúc mừng Ucraina không. Ucraina đã đứng vững được 6 tháng dưới mưa bom bão đạn của một đội quân xâm lược giàu mạnh hơn mình rất nhiều lần. Chúc cho Ucraina giữ vững được ý chí kiên cường ấy. Ucraina bảo vệ độc lập tự do của mình chống lại sự bành trướng đế quốc của Putin. Ucraina nhất định thắng. 

Khi nào Putin dừng lại?

 Càng ngày cái lý lẽ của Putin càng hiện rõ. Ông ta sẵn sàng dẫm đạp lên mọi lẽ phải, mọi quy tắc đạo đức, mọi luật pháp quốc tế, nhổ vào mặt bất cứ ai, nếu những thứ đó ông ta tin rằng làm cản trở tham vọng đế quốc của mình. Ông ta chỉ hiểu ngôn ngữ của sức mạnh. Ông ta chỉ dừng lại khi bị một sức mạnh lớn hơn chặn lại. Ông ta chỉ lùi khi bị một sức mạnh lớn hơn đẩy lùi. Và Ucraine với hậu thuẫn của toàn bộ thế giới tiến bộ chính là sức mạnh đó. 

Nghe mưa rơi

Nằm im, nghe mưa rơi

Nghe Đất- Trời dạy bảo

Ngốc quá, vẫn chưa hiểu

Thế thì học nữa đi 

Trái tim - Khối óc để làm gì? 

Đừng ỷ lại vào Trời - Đất

Nước Nga sẽ ra sao?

Không chỉ Putin và băng nhóm của ông ta, người Nga cũng sẽ phải trả giá đắt cả vật chất và tinh thần vì đã ủng hộ cuộc xâm lược Ucraina của Putin, dù tự nguyện hay bị bắt buộc. Sự trả giá đau đớn ấy sẽ kéo thậm chí nhiều thế hệ. Nhưng cuối cùng rồi nước Nga vẫn sẽ trở lại vị trí xứng đáng vì bất kể những gì Putin gây ra, dù có tồi tệ đến đâu vẫn không thể phá hủy được những giá trị vĩ đại mà nhiều thế hệ người Nga đã đóng góp cho nhân loại. 

Đã hiểu ra!

 Cuối cùng thì Châu Âu đã hiểu ra vài điều quan trọng sống còn :

# Không thể "dọa" Putin vì ông ta quá tin vào sức mạnh của Nga và sự yếu đuối, sợ hãi, phụ thuộc của Châu Âu 

# Không thể thuyết phục Putin chỉ dựa vào lẽ phải vì ông ta tin lẽ phải thuộc về kẻ mạnh 

# Không thể chống lại Putin nếu Châu Âu chia rẽ

# Không thể được an toàn nếu bỏ mặc Ucraina một mình chống chọi lại cuộc xâm lược của Putin

Sau bốn tháng và nhiều do dự, cuối cùng thì Châu Âu đã đi đúng hướng. 

Cái giá của bình yên

 Sáng đi ăn phở

Rồi nhâm nhi tách cà phê

Chiều về uống bia

Tối xem bóng đá

Những việc quá bình thường như thế

Ở Việt Nam và ở khắp nơi

Làm người ta dễ quên 

Một cuộc sống bình yên 

Không phải dĩ nhiên mà có 

Hà Nội sáng nay

 Một giấc ngủ bình yên

Một buổi sáng trong lành mát mẻ

Bạn bảo chuyện bình thường muôn thuở?

Có thể một ngày bạn sẽ hiểu

Không phải thế đâu 

Trò chơi của Putin

 Cuộc đời người ta ngoài việc kiếm sống thì đa phần còn lại có lẽ chỉ là những trò chơi. Đại đa số là thường dân "ít điều kiện" thì thú chơi chỉ là cốc bia, ván cờ,  nghêu ngao vài bài karaoke, buôn  chuyện hay "lướt" điện thoại, chơi game . Khá hơn thì chơi ô tô, cây cảnh, âm nhạc, sách vở chữ nghĩa, thể thao hay du lịch. Kẻ phóng túng bậy bạ thì chơi trò trộm cắp, lừa đảo, ma túy, đĩ điếm. Người có ham muốn nhiều về tiền bạc thì chơi kinh doanh, buôn bán, chứng khoán mà về cơ bản thì giống như những canh bạc lớn. Thế nhưng thú chơi quyền lực mới là thứ "chơi lớn" kinh khủng nhất. Cả thế giới đang chứng kiến tt Nga Putin chơi cái trò đó tàn bạo và đẫm máu như thế nào.  Mới có hơn ba tháng mà cái gọi là "chiến dịch quân sự đặc biệt" mà ai cũng biết là một cuộc xâm lược trắng trợn một nước láng giềng có chủ quyền là Ucraina do lão ta gây ra đã giết chết tổng cộng cả hai bên khoảng sáu chục ngàn người! Đó là một canh bạc "siêu khủng", được ăn cả, ngã về không. "Putin muốn gì?" là chủ đề được bàn cãi nhiều mà không có một kết luận nào được hoàn toàn nhất trí cả. Ta thường có những thần tượng mình muốn noi theo. Putin cũng không là ngoại lệ. Ông ta là một kẻ vĩ cuồng. Không loại trừ khả năng tay này muốn đi vào lịch sử như là Pie Đại Đế - chả trách ở Việt Nam vẫn có những người tung hô ông ta là "Putin đại đế" - , Napoleon, Hitler hay Stalin. Pie Đại Đế biến nước Nga từ một xã hội của những nông nô mù chữ thành một đế quốc có thủ đô tráng lệ như Paris, có văn hoá phong phú như Châu Âu và những tiến bộ xã hội lớn lao. Putin chưa làm được gì để có thể sánh với Pie Đại Đế. Hoàng Đế Napoleon qua những cuộc chinh phục của mình đã đưa ánh sáng Cách mạng Pháp lan tỏa khắp Châu Âu. Về mặt này, Putin cũng không có gì để so sánh. Stalin đã xây dựng nên cường quốc Liên Bang Xô Viết, đánh tan siêu cường Đức Quốc xã. Putin không thể bằng Stalin. Putin đủ thông minh để hiểu những điều này. Ông ta cũng hiểu rằng mình chỉ còn một lựa chọn duy nhất thôi: Hitler! Có thể ông ta suy tính thế này : Dù Hitler có độc ác tàn bạo đến thế nào đi nữa, dù nhân loại có nguyền rủa hắn ta bao lâu đi nữa, Hitler vẫn là một trong những người có ảnh hưởng lớn nhất trong lịch sử và như vậy, cứ tàn bạo như Hitler thì sẽ được đi vào lịch sử như ông ta. Nhưng Hitler chỉ trong vài năm đã chiếm được gần cả Châu Âu và những vùng đất rộng lớn mênh mông của Liên Xô. Hitler là một chiến lược gia quân sự tài ba. Putin vốn chỉ là một sỹ quan an ninh KGB mà chuyên môn đại loại là theo dõi rồi đánh lén, ám sát đối thủ. Putin không theo được Hitler về thành tích chinh chiến này. Như vậy Putin chỉ còn có thể đua với Hitler về độ tàn bạo thôi. Những gì Putin làm ở Ucraina mấy tháng qua càng ngày càng chứng tỏ Putin muốn thành một Hitler - phiên bản thế kỷ 21. Nói như cách một truyện cười dân gian Việt Nam là "thủ giống thủ, xôi giống xôi". Giống từ hình thức như biểu tượng chữ Z trên các xe tăng hao hao như chữ "thập ngoặc" của Đức quốc xã. Cuộc xâm lược Ucraina có lẽ cũng không tình cờ mà cũng bắt đầu vào 4 giờ sáng, cái giờ mà quân Đức bắt đầu tấn công Liên Xô ngày 22/6/1941. Chiến thuật ban đầu cũng là bất ngờ, không tuyên bố, "đánh nhanh thắng nhanh", giống như brizkrieg của Hitler. Gần đây, một quan chức Nga vô tình lộ ra ý đồ tiêu diệt đến hai chục triệu người Ucraina. Ý định tàn bạo này cũng giống như "giải pháp cuối cùng" để loại bỏ hết người Do Thái của Hitler. Có thể Putin sẽ không lập trại tập trung và lò thiêu người như Đức Quốc xã. Ông ta sẽ chơi "ngầu" hơn nhiều : Vũ khí hạt nhân. Putin không đùa. Ông ta đã lệnh cho các lực lượng hạt nhân chuẩn bị sẵn sàng, cho tập trận hạt nhân ở Kaliningrad. Như Hitler, Putin cũng chui xuống hầm ngầm để chỉ huy chiến tranh. Viên bộ trưởng ngoại giao Nga trong một cuộc họp ở Thổ Nhĩ Kỳ có tuyên bố trơ trẽn rằng Nga không xâm lược Ucraina! Cái cách "tuyên truyền" này cũng trắng trợn như cách viên bộ trưởng tuyên truyền Gơben của Hitler vậy. Ucraina chỉ còn hai lựa chọn. Một là "đàm phán" mà thực chất là đầu hàng và công nhận những phần lãnh thổ của mình mà Nga chiếm được từ năm 2014 tới  nay là đất Nga. Hai là chiến đấu đến cùng để bảo vệ tổ quốc mình. Những gì mà Ucraina làm từ ngày 24/2 cho đến nay chứng tỏ quyết tâm chiến đấu đến cùng. Như vậy Putin chỉ còn hai lựa chọn. Một là "dừng cuộc chơi" và hai là "chơi tới cùng". Dừng lại có nghĩa là xương máu của mấy chục ngàn lính Nga, khoảng một trăm tỷ đô la tiền của dân Nga bị đổ hết xuống sông xuống biển mà không thu được kết quả gì đáng kể. Nga lại còn phải chịu thêm vô số vấn đề kinh tế và đời sống nghiêm trọng do các trừng phạt chưa từng có của Phương Tây . Như vậy dừng lại đồng nghĩa với thất bại. Dân Nga và các thành phần đối lập sẽ không để yên. Điều đó sẽ dẫn đến sự sụp đổ của chính quyền Putin. Như vậy Putin khó mà dừng lại và buộc phải " chơi tới cùng". Nếu chỉ dùng vũ khí thông thường thì lực của Nga sẽ yếu dần vì thiếu khả năng bổ sung những thiệt hại to lớn. Trong khi đó lực của Ucraina sẽ càng ngày càng mạnh hơn do được hầu hết các cường quốc Phương Tây cung cấp vũ khí. Như vậy để tránh thất bại, Nga có thể buộc phải dùng tới vũ khí hạt nhân. Mỹ và đồng minh ắt hẳn phải đã chuẩn bị sẵn sàng cho khả năng này. Nếu không may mà chiến tranh hạt nhân xảy ra, có thể Ucraina, Ba Lan sẽ phải chịu hậu quả nặng nề. Tuy nhiên, Putin và đồng bọn cũng sẽ lập tức bị chôn vùi trong hầm trú ẩn của chúng. Như vậy, viễn cảnh cuộc chiến Nga - Ucraina khá là ảm đạm. Sẽ không có bên nào "thắng cuộc" cả. Những ai may mắn sống sót thì họ và nhiều thế hệ sau sẽ phải sống trong một "mùa đông hạt nhân" vĩnh cửu. Điều này đơn giản có nghĩa là cuộc sống bình thường sẽ khó có bao giờ sẽ trở lại ở Châu Âu. Các nơi khác cũng chưa chắc gì có thể đứng ngoài và thoát nạn. Đó là tại sao trò chơi quyền lực của Putin là điên rồ và cực kì nguy hiểm không chỉ cho Ucraina, cho Nga mà có thể là cả Châu Âu, thậm chí là thế giới. Cả thế giới đã từng đoàn kết lại để đập tan tham vọng ngông cuồng của Hitler. Nay thì cả thế giới lại phải đoàn kết lại một lần nữa để ngăn chặn một thảm họa mới của nhân loại : Phát xít Putin. 

Tại sao người Việt thờ ơ với Ucraina?

 Việt Nam đã từng trải qua chiến tranh vô cùng tàn khốc . Những cuộc chiến đó kết thúc đã khá lâu. Hiện tại, những người tầm bốn năm chục tuổi đã là thế hệ sinh ra sau chiến tranh. Họ chỉ biết về chiến tranh qua sách vở, phim ảnh. Nhưng cái biết đó là nông cạn, hời hợt, thiếu xúc cảm. Cho nên họ khó cảm thông với những khổ đau dân Ucraina đang phải chịu đựng dưới bom đạn của quân xâm lược Nga. Trong khi đó thế hệ người lớn tuổi dù có trải qua chiến tranh nhưng lại bị "cầm tù" trong những quan niệm, hiểu biết và tình cảm xưa kia về Liên Xô. Do đó họ thiên về ủng hộ Nga và chê trách Ucraina. Hơn nữa, cuộc chiến đó cách xa Việt Nam cả chục ngàn cây số và chưa có ảnh hưởng gì đáng kể đến cuộc sống hàng ngày của người Việt. Quan tâm nhất hiện nay của dân Việt Nam có lẽ là làm ăn, tiền bạc và giải trí . Có thể vì thế mà phần lớn người Việt thờ ơ với những khổ đau cùng cực của hàng triệu người dân Ucraina. 

Bao giờ dân Nga tỉnh ngộ?

 Gần đây, một nhân vật loại "diều hâu" ở Nga - không biết vô tình hay cố ý - kêu gọi "tiêu diệt" hai triệu người Ucraina. Không thể loại trừ khả năng đó là ý đồ thật của Putin mà bộ máy tuyên truyền của ông ta ra sức che đậy và đánh lạc hướng. Mục tiêu "phi phát xít hóa" Ucraina có lẽ thực chất là "phi Ucraina hóa". Nói đơn giản, đó là loại bỏ những người nói tiếng Ukraina và những người nói tiếng Nga nhưng không chịu ngoan ngoãn theo Putin. Những người như vậy rất nhiều, đơn giản vì nếu không nhiều thì Nga đã chiếm được Ucraina từ lâu rồi và quân "giải phóng" Nga đã duyệt binh và bắn pháo hoa mừng chiến thắng cách đây hơn ba tháng vào ngày 27/2 tại Kiev rồi. Việc gọi cuộc chiến tranh xâm lược Ucraina là "chiến dịch quân sự đặc biệt" phản ánh tính toán sai lầm cực kì nghiêm trọng của Putin. Ông ta đã không thể ngờ được sự phản kháng quyết liệt của người Ucraina, không ngờ được sự nhất trí nhanh chóng của Phương Tây để hỗ trợ Ucraina về tinh thần và vũ khí . Giờ đây thì Putin không thể lùi bước và chấp nhận thất bại. Như vậy ông ta chỉ còn một con đường. Đó là dốc hết sức để tàn phá và bắn giết dân Ucraina càng nhiều càng tốt. Ai chống lại cuộc xâm lược của Nga thì đều bị Nga coi là "phát xít" và đều phải bị tiêu diệt. Như vậy con số 2 triệu "phát xít Ucraina" - mục tiêu cần phải tiêu diệt khả năng cao là thật. Theo số liệu của Ucraina cho đến thời điểm hiện tại, gần 31 ngàn binh sĩ Nga đã thiệt mạng trên chiến trường Ucraina. Không có con số thương vong của Ucraina. Tạm coi là cũng bằng con số của Nga. Như vậy, để giết được 2 triệu người Ucraina, Nga cũng sẽ phải mất từ 1 đến 2 triệu người chết trận. Nếu kể cả số bị thương, tàn tật thì con số sẽ là nhiều triệu người. Putin là kẻ tàn bạo nên sẵn sàng hy sinh xương máu của lính Nga để đạt được mục tiêu của mình. Nhưng dân Nga có chấp nhận không? Khả năng cao là dân Nga không đến nỗi ngu ngốc để tin rằng đây là một cuộc chiến đấu chính nghĩa chống lại Nato để bảo vệ tổ quốc Nga như là bộ máy tuyên truyền khổng lồ của Nga đang hoạt động 24/7 và có khá nhiều người tin theo trong đó có cả khá đông đảo người Việt. Khó đoán được bao giờ dân Nga sẽ tỉnh ngộ.  Mức độ đi xuống của kinh tế và đời sống dân Nga do hậu quả của chi phí lớn cho chiến tranh và các biện pháp trừng phạt của Phương Tây và số thương vong của binh sĩ Nga sẽ tác động lớn đến sự tỉnh ngộ của dân Nga . Trong cuộc chiến tranh Việt Nam, lúc đầu tỷ lệ người Mỹ ủng hộ cũng khá cao. Nhưng khi số quân nhân Mỹ chết, mất tích và bị thương tăng lên thì sự phản đối của dân Mỹ và cả quân nhân Mỹ cũng tăng theo. Nếu Ucraina tiếp tục kiên cường chiến đấu, chịu đựng được những hy sinh to lớn của một cuộc chiến lâu dài còn đang ở phía trước thì Nga sẽ nhất định thất bại. 

Đông giữa Hè

 Ai bảo Mùa Đông đã đi qua

Giờ là Hè nắng cháy thịt da

Mùa Đông nghe thấy liền quay lại 

Đầy trời gió lạnh với mưa sa

Có phải đất trời muốn nhắc ta

Mùa Hè năm ấy ở nơi xa

Nằm trên bãi cỏ xanh xanh mướt

Một đàn cò trắng nhẹ bay qua 

Nước Nga không phải là Liên Xô

  Con người ta - kể cả người hiền lành nhất - ai ít nhiều cũng có  một chút "mầm ác" trong người. Ở điều kiện bình thường, nó bị cái thiện ngăn chặn nên ta khó nhận ra . Trong xã hội, người có nhiều cái thiện chiếm đa số . Tuy nhiên, vẫn luôn có kẻ có nhiều cái ác. Thế cho nên ở đâu cũng có kẻ lừa đảo, trộm cướp, tham nhũng, hiếp dâm, giết người. Khi một kẻ nguy hiểm như thế lại trở thành lãnh đạo, có khi là lãnh đạo cao nhất, lại ở một nước lớn và mạnh thì đó là thảm họa cho các nước láng giềng, cho thế giới và cho chính nước đó. Đó chính là Hitler trong quá khứ thế kỷ 20 và nước Nga hiện nay. Sau ngày 24/2/2022, nước Nga đã hiện rõ ra là một nhà nước phát xít, đứng đầu là trùm phát xít Putin. Tất cả những gì xảy ra ở Ucraine từ đó làm cho cả thế giới tạm gác lại những vấn đề trong quan hệ quốc tế để tập trung toàn lực cho việc sống còn của nhân loại ở thế kỷ 21: Ngăn chặn và đập tan phát xít Nga. Đối với rất nhiều người Việt, đó là điều họ không hiểu và không tin nổi. Đó là do di sản của bảy chục năm quan hệ "đồng chí và anh em thân thiết" với Liên Bang Xô Viết. Nhiều người Việt vẫn coi Nga như LX dù LX đã tan rã hơn ba mươi năm trước. Họ tin những gì Putin và truyền thông Nga nói vì coi Putin như "đồng chí tổng bí thư ĐCS LX" vậy. Vì thế họ ủng hộ cuộc xâm lược của Nga và cho rằng Ucraine và phương tây là có lỗi. Phải cần thêm nhiều thời gian nữa thì họ mới dần dần hiểu ra. 

Một chút tưởng tượng về tương lai

 Ucraine sẽ "thoát Nga", mạnh mẽ và quyết tâm hơn, có trợ giúp lớn của Phương Tây sẽ tái thiết và trở thành một nước dân chủ và phồn vinh. Nga sẽ thoát khỏi sự thống trị của tập đoàn phát xít Putin, sẽ phải chịu một thời gian dài rất khó khăn, và rồi sẽ chuyển hướng sang xây dựng một nền dân chủ và hòa bình, nhờ tài nguyên dồi dào sẽ thành một nước phát triển cao. Đấy là một chút tưởng tượng lạc quan về tương lai. Còn hiện tại là sự ngông cuồng điên rồ của Putin đang gây ra những tàn phá, chết chóc và khổ đau vô bờ bến cho hàng triệu dân Ucraine. Chiến tranh cũng đẩy nước Nga đến chỗ sụp đổ. Kinh tế suy thoái, đời sống khó khăn, tinh thần khủng hoảng, tuyệt vọng, bị cô lập và xa lánh trên thế giới. 

Bài học Ucraine

 Hãy thử tưởng tượng điều này : Vào sáng sớm một ngày kia, TQ bỗng nhiên ào ạt tấn công VN! Trên không thì máy bay và tên lửa bắn phá các thành phố và khu công nghiệp . Trên bộ thì xe tăng cả đoàn dài nhiều km vượt qua biên giới. Ngoài khơi thì hàng đoàn chiến hạm tiến vào các vùng bờ biển. Bạn sẽ bảo đây là tưởng tượng hoang đường, không thể xảy ra. Ucraine và thế giới cũng từng không tin Nga sẽ tấn công cho đến tận khi việc đó xảy ra ngày 24/2/2022 . Điều đó đã xảy ra với Việt Nam rất nhiều lần trong suốt chiều dài lịch sử. Lần gần đây nhất mới cách đây hơn bốn chục năm, vào năm 1979. Vậy có gì bảo đảm là sẽ không bao giờ xảy ra nữa khi VN và TQ có những mâu thuẫn khó có thể dung hòa? Lúc đó, Việt Nam sẽ làm gì? Tất nhiên cũng sẽ như xưa : sẽ mạnh mẽ và quyết liệt chống trả và không bao giờ đầu hàng. Có điều khác là ngày nay, Việt Nam là thành viên của LHQ, của cộng đồng quốc tế. Ta sẽ kêu gọi lên án hành động xâm lược của TQ và sự hỗ trợ của các nước. Ta thử hình dung xem phản ứng của các nước sẽ như thế nào?Những phản ứng kiểu như "kiên quyết phản đối" hay "vô cùng quan ngại" thì sẽ nhiều đấy, nhưng cũng chỉ là "nói mồm" thôi. Khi người ta không thu được lợi hay bị thiệt hại gì đáng kể từ cuộc chiến đó, hành xử như vậy là có thể hiểu được . Các nước nhỏ thì dù có ủng hộ hay không cũng không tạo nên sự khác biệt nào. Vậy chỉ còn lại các siêu cường thế giới và cường quốc khu vực. Ở đông á thì có khả năng Nhật Bản sẽ hỗ trợ bởi điều đó có lợi cho Nhật vì một TQ hùng mạnh và hung hăng sẽ lấn át Nhật trên nhiều mặt. Tuy nhiên, sự hỗ trợ sẽ không nhiều do nguồn lực có hạn và do Nhật không muốn biến mình thành một kẻ thù "không đội trời chung" của TQ. Úc không thích TQ nhưng sẽ khó hy sinh những lợi ích thương mại do khách hàng khổng lồ TQ mang lại. Hơn nữa thực ra Úc cũng không ưa hệ thống chính trị của VN. Vì thế Úc sẽ chỉ hỗ trợ nhân đạo. TQ gần như là "kẻ thù" của Ấn Độ nên Ấn sẽ mong muốn TQ suy yếu. Ấn có thể sẽ hỗ trợ quân sự cho VN nhưng sẽ không nhiều do nguồn lực hạn chế. Nga sẽ không muốn mất người bạn cũ Việt Nam, nhưng lại không muốn căng thẳng với người hàng xóm khổng lồ và ảnh hưởng xấu đến nguồn thu chủ yếu từ bán dầu khí cho TQ. Có thể Nga sẽ ngầm giúp đỡ, nhưng sẽ không mạnh mẽ. Anh, Pháp, Đức thì sẽ khó ngả về phía Việt Nam bởi quan hệ kinh tế với TQ quan trọng hơn nhiều. Cuối cùng chỉ còn Mỹ. TQ là siêu cường mới nổi, đang cạnh tranh vị trí số một của Mỹ. Mỹ sẽ tìm mọi cách làm suy yếu TQ. Vì thế Mỹ sẽ ủng hộ Việt Nam bởi Mỹ có kinh nghiệm với một nước Việt Nam tuy nhỏ nhưng vô cùng mạnh mẽ. Sự ủng hộ đó sẽ như thế nào thì khó đoán. Sự ủng hộ Ucraine hiện nay cho thấy một ý niệm của sự ủng hộ đó. Nếu TQ thắng thì không có gì bảo đảm là họ sẽ dừng lại. Đó không phải là do "bản chất" của TQ. Đó là cách hành xử của các cường quốc mới nổi khi được lãnh đạo bởi một thể chế độc tài toàn trị, trong đó người dân không có cơ chế nào để ngăn chặn những quyết sách không hợp lòng dân. Một ví dụ rõ ràng là cuộc xâm lược vô lý và tàn bạo của Putin. Dân Nga chỉ có một "quyền" - đó là ủng hộ nhà độc tài Putin. Một nước mạnh là khi nhân dân được tham gia vào những vấn đề lớn của đất nước. Cơ chế mà một người hoặc một số người "quyết" tất cả có rủi ro cao là khi có sai lầm lớn thì không sửa được. Hitler là ví dụ cách đây tám mươi năm. Putin là ví dụ ngay trước mắt chúng ta. Trên đây chỉ là suy nghĩ đáng giá "3 xu" của một "phó thường dân". Có thể có những vị lãnh đạo đáng kính sẽ nghĩ kiểu như : Dân ngu biết gì mà bàn chuyện quốc gia đại sự! Xưa nay nhiều nhà cầm quyền  thích dân ngu vì dễ quản. Nhưng liệu một nước toàn dân ngu thì nước đó có mạnh không? 

Ve sầu tháng 5

Sáng nay ve ngừng kêu

Chúng tưởng Đông trở lại?

Đấy là "biến đổi khí hậu"

Ve nhầm nhé, ve ơi! 

Tại sao dân Nga ủng hộ Putin?

Putin định "đánh nhanh thắng nhanh" ở Ucraine, ăn mừng chiến thắng vào ngày 9/5 vừa qua rồi yên tâm đi vào lịch sử như là một vĩ nhân của nước Nga thế kỷ 21. Thế nhưng Trời không giúp Putin. Ông ta đã ở trên lưng hổ rồi và không biết xuống bằng cách nào. Cả trăm triệu dân Nga cũng bị rơi vào tình thế không lối thoát. Những người có tiền và hiểu biết thì có thể thoát ra nước ngoài. Số đông dân thường thì không thể đi đâu và không biết làm gì. Bộ máy tuyên truyền và đàn áp thì quá mạnh. Không còn lựa chọn nào khác, dân Nga đành phải tiếp tục ủng hộ Putin. Có nghĩa là con em họ sẽ tiếp tục phải ra trận ở Ucraine và tiếp tục bị "mất tích". Không biết dân Nga có thể chịu đựng sự "dày xéo" ấy được bao lâu nữa. Nhưng "con giun xéo mãi cũng quằn". Người Nga nếu không phải là một dân tộc vĩ đại thì ít nhất cũng không phải là loài "giun dế". 

Ngày Chiến Thắng

 Hôm qua ở Quảng trường Đỏ Moskva vẫn diễn ra duyệt binh kỷ niệm 9/5/1945 ngày Liên Xô chiến thắng Đức Quốc xã. Thoạt nhìn thì có vẻ mọi thứ vẫn như mọi năm. Nhưng nhìn kỹ một chút thì thấy có cái khác. Đó là vẻ mặt của Putin và viên BTQP Soigu. Đó là bộ mặt "đưa ma", theo nhận xét của một số nhà báo. Putin đọc diễn văn với bộ mặt vô cảm. Thậm chí khi hô "hura", bộ mặt vẫn không thể hiện một nét gì đó giống như là "mừng chiến thắng" cả. Đặc biệt là Soigu. Bộ mặt ông ta đầy bực tức, như thể đang rủa thầm: Cái buổi lễ khốn nạn này, sao không chấm dứt cho mau đi, có cái ... éo gì vui đâu! Ông ta có nghĩ như thế thật thì cũng không có gì đáng ngạc nhiên. Trước khi tấn công Ucraine vào ngày 24/2/2022, nhận định của Putin - hẳn là dựa trên báo cáo của cơ quan tình báo FSB - đại để là thế này : về quân sự Ucraine rất yếu, vũ khí lạc hậu, số lượng ít, tinh thần kém, bằng chứng là Nga lấy được bán đảo Crimea năm 2014 mà không tốn một viên đạn nào. Dân Ucraine thì căm ghét những băng đảng phát xít mới ở đó. Họ mong chờ được quân Nga giải phóng. Tổng thống Zelensky thì hoàn toàn không có kinh nghiệm về chính trị và quân sự. Do đó Nga có thể chiếm được thủ đô Kiev trong ba ngày, Zelensky sẽ bị quân Nga hoặc thậm chí quân nổi dậy Ucraine bắt hoặc tiêu diệt. Lính Ucraine sẽ ra hàng và hàng sư đoàn hàng binh Ucraine sẽ cũng được diễu hành qua Quảng Trường Đỏ dưới mũi súng của quân Nga, giống như cách mà tù binh Đức đã từng làm trong thế chiến thứ hai. Lúc đó thì uy tín của Putin sẽ lên tận mây xanh còn phương tây sẽ càng run sợ và quỵ lụy hơn. Nhưng than ôi! Đã hai tháng rưỡi rồi mà chưa đạt được cái gì đáng kể cả. Các đ/c cuồng Nga chắc sẽ đi ăn thịt chó, uống "cuốc lủi" để giải hạn đây. Về chi phí cho "chiến dịch quân sự đặc biệt" này thì lại khá đắt đỏ: "Nướng" hết hai vạn quân và mười tướng, một ngàn xe tăng, năm chiến hạm trong đó có siêu chiến hạm Moskva, vô số máy bay, tên lửa..., tính ra tốn khoảng 900 triệu USD mỗi ngày. Mà đấy chưa phải là chiến tranh nhé, theo như định nghĩa của Putin. Vũ khí Nato thì đang ùn ùn đổ vào Ucraine. Chưa đẩy được Nato xa thêm chút nào thì Nato lại sắp có bước tiến gần hơn đáng kể : Thụy Điển và Phần Lan sẽ gia nhập Nato trong năm nay. Về chính trị thì bị hoàn toàn cô lập - trừ mấy đồng chí cũ như VN - còn lại thì đều lên án cuộc xâm lược của Nga, coi Nga là nhà nước phát xít, Putin là Hitler mới. Về đạo đức thì quân Nga bị phỉ nhổ vì những tội ác chiến tranh đã gây ra như bắn giết bừa bãi dân thường, hãm hiếp phụ nữ và trẻ em, cướp bóc tài sản của dân Ucraine. Về kinh tế thì bị trừng phạt nặng nề chưa từng có. Hàng trăm công ty nước ngoài chấm dứt hoạt động ở Nga. Hàng trăm tỷ USD của Nga ở nước ngoài bị đóng băng. Mỹ và EU đang xem xét dự luật dùng số tiền này để khôi phục những tàn phá do Nga gây ra ở Ucraine. G7 vừa mới đồng thuận sẽ chấm dứt mua dầu khí Nga. Đến cả "anh bạn thân" Tập cũng chỉ nói mồm mà chưa giúp gì cả.  Nhà chiến lược "đại tài" Putin - như các đ/c cuồng ông ta ở VN hết sức ngưỡng mộ - đã chứng tỏ có những tính toán hoàn toàn sai lầm về Ucraine, sai lầm cỡ đại chiến lược. Thế thì bảo làm sao mà mặt ông ta không "buồn như đưa ma" được. Chắc hẳn ông ta đã phải trút những cơn giận "lôi đình" lên đầu đám cận thần xung quanh. Mà Soigu thì có vẻ khá gần gũi thân mật nên có thể đã phải "ăn" những trận chửi bới của ông trùm theo đúng kiểu Nga rồi. Ví dụ như : ĐM mày. Đồ chó cái. Đồ đĩ điếm. Cút mẹ mày đi cho khuất mắt tao! Tạm dịch những câu chửi tục mà dân Nga hay dùng là thế. Cái mặt cau có bực tức của ông ta hôm qua trong lúc duyệt binh rất có thể là do tất cả những gì nói trên. Không ai có thể nói trước điều gì. Tuy nhiên, với "binh tình" nát bét thế này, không ai dám chắc sang năm sẽ lại có "Ngày Chiến Thắng" nữa. 

Ý người và Ý Trời

 Trong lịch sử nước Nga một trăm năm qua có 3 người nổi tiếng nhất : 1/Lenin - mất năm 1924 - lãnh tụ CS Nga, lập nên Liên Bang Xô Viết. 2/Stalin, lãnh tụ LX sau 1924, lãnh đạo cuộc chiến tranh vệ quốc của LX chống lại cuộc xâm lược của phát xít Đức, góp phần quyết định cùng đồng minh đập tan nhà nước Đức quốc xã và phát xít Nhật Bản. 3/Putin - Lãnh đạo nước Nga từ năm 2000 đến nay. Thành tích của hai vị đầu tiên rất nổi bật, được lịch sử công nhận, dù có những ý kiến trái chiều. Putin có lẽ cũng muốn được đi vào lịch sử như thế. Thế nhưng có thể ông ta cũng hiểu rằng ông ta chưa có "chiến tích" gì tầm cỡ như Lenin và Stalin. Tuổi đã cao rồi, lại có bệnh tật nữa nên việc phải đạt được một cái gì đó thật "vĩ đại" trở nên gấp rút. Cái "dễ" làm cho người ta thành anh hùng vĩ đại là chiến thắng trong một cuộc chiến lớn. Nhưng "không may" cho ông ta, không nước nào muốn xâm lược Nga cả. Vì thế ông ta quyết định gây chiến để "tiêu diệt phát xít" ở Ucraine. Ông ta hình dung mình sẽ đi vào lịch sử như là người tái lập lại nước Nga vĩ đại bao gồm cả Ucraine và Belarus, xứng tầm với LX trước đây. Ông ta tin chắc sẽ "nuốt chửng" Ucraine trong vài ngày và ngày hôm nay 9/5/2022 sẽ là Ngày Chiến Thắng của riêng ông ta, chứ không phải là ngày của Stalin, Zucov và những người khác vào năm 1945. Thế nhưng "mưu sự tại nhân, thành sự tại thiên". Có vẻ như Trời đã có một "kế hoạch" khác " cho ông ta và nước Nga. Đó là gì thì chúng ta sẽ được biết. Có thể sẽ sớm thôi. 

Nga có đạt được mục tiêu? P. 2

Phần trước nói về tác động của hai mục tiêu của Putin đối với Ucraine. Còn tác động đến Nga thế nào? Về mục tiêu 1-Để phi quân sự hóa Ucraine, Nga đã tiêu tốn khá nhiều vũ khí và quân tướng. Đoàn xe tăng, xe bọc thép dài hơn 60 km tiến về Kiev hồi đầu chiến dịch đã không thể tiến được vì bị tổn thất nặng do bị Ucraine bắn cháy. Ucraine cho biết đã tiêu diệt khoảng một ngàn xe tăng - thiết giáp. Về hải quân Nga thì đáng kể nhất là vụ bắn chìm siêu chiến hạm Moskva. Về con người thì hai vạn lính Nga cùng 10 viên tướng bị tiêu diệt tại chiến trường. Vũ khí thì trước mắt Nga có thể bổ sung nhưng rồi sẽ cạn kiệt vì không thể sản xuất kịp. Rất khó có thể bổ sung nhanh chóng quân số bị thiếu hụt do bị chết trận, ấy là chưa kể số bị thương lớn hơn nhiều mà thực chất là bị loại khỏi vòng chiến đấu. Vậy bên nào bị phi quân sự hóa? Về mục tiêu 2-Nga bỗng nhiên ào ạt tấn công Ucraine. Đầu tiên là bắn phá tan hoang nhiều thành phố, các xí nghiệp công nghiệp, sân bay, cảng biển. Sau đó bộ binh tiến vào bắn giết bừa bãi dân thường, hãm hiếp phụ nữ và trẻ em. Khi bị Ucraine phản kháng kịch liệt, đập tan kế hoạch ban đầu, Nga đe dọa sử dụng vũ khí hạt nhân để hủy diệt Ucraine. Vậy ai mới đích thực là phát xít? 

Nga có đạt được mục tiêu đề ra?

 Chiến tranh ở Ucraine vẫn vô cùng ác liệt. Còn sớm để có thể "kết luận" điều gì. Tuy nhiên, đã có thể sơ bộ nhìn thấy vài điều. Khi tấn công Ucraine, Nga đề ra hai mục tiêu : 1/ Phi quân sự hóa, và 2/Phi phát xít hóa Ucraine. Về 1/ Quả thực Nga phá hủy được khá nhiều năng lực quân sự. Tuy nhiên đang xảy ra một điều mà có thể Nga không lường trước hết được. Đó là sự hỗ trợ vũ khí của Phương Tây. Lúc đầu họ còn do dự vì không biết Ucraine có thể kháng cự được bao lâu trước sức mạnh vượt trội của Nga. Sau khi thấy rõ sự phản kháng vô cùng mạnh mẽ và dũng cảm của Ucraine họ hiểu rằng phải giúp Ucraine chặn đứng sự bành trướng của Nga. Nếu Ucraine thất bại, không có gì bảo đảm rằng Putin sẽ dừng lại. Thế là hàng chục tỷ đô la vũ khí bao gồm cả các loại của LX cũ và các loại mới và hiện đại của Nato ùn ùn đổ vào Ucraine. Như vậy mục tiêu 1 có đạt được không? Về 2/ Không rõ cụ thể là Nga phải đạt được gì. 5 triệu người Ucraine phải bỏ lại nhà cửa cơ nghiệp để sang các nước láng giềng tị nạn. Phần lớn họ là phụ nữ và trẻ em. Vậy những phụ nữ và trẻ em này là phát xít đang chạy trốn quân giải phóng Nga? Sao họ không ở lại để mang hoa, bánh mì và muối ra đón chào lính Nga nhỉ? Những người ở lại không đi xe tăng sang để bắn phá thành phố làng mạc Nga. Họ chỉ chiến đấu trên đất Ucraine để bảo vệ đất nước mình. Họ là phát xít ư? Cuối cùng là "tên trùm phát xít Zelensky". Hắn gốc Do Thái, được hơn 70% dân Ucraine bầu lên làm tổng thống. Từ khi hắn lãnh đạo cuộc kháng chiến chống Nga, Zelensky nhận được sự cảm tình, ngưỡng mộ và ủng hộ của đại đa số các nước gồm gần toàn bộ các nước dân chủ. Lãnh đạo cấp cao của nhiều nước đó đã đến tận mặt trận Ucraine để thăm hỏi động viên. Hắn ta còn được mời phát biểu tại quốc hội Mỹ, Anh, Pháp, Đức. Tất cả những cái đó là vì hắn là một tên trùm phát xít? Trên đây là một số dữ liệu. Kết luận thế nào phụ thuộc vào nhận thức của từng người. 

Chào tháng Năm

 Ai bảo mùa hè đã tới nơi

Bỗng nhiên mưa gió lạnh đầy trời

Tháng Năm "chói chang" ơi chào nhé

Trời chưa cho đến phải chịu thôi 

Cái gì làm Putin sợ?

 Ông Putin sợ Ucraine? Hay Nato? Hay Mỹ? Ông ta đang "điên tiết" vì kế hoạch "chiếm Kiev trong 3 ngày" đã hoàn toàn phá sản nên câu trả lời của Putin có thể là : Tao ... éo sợ thằng nào hết! Nói ngoài lề tí chút: dân Slave như Nga, Ukraina hay Belarus đều rất khoái "nói tục, chửi bậy". Ấy thế mà nghe nói họ còn phải gọi dân Nam Tư - cũng là giống Slave  mà bây giờ chủ yếu là Serbia - là "tổ sư " về khoản này. Họ dùng như những từ đệm khi nói chuyện cho nó thân mật, dân dã hoăc "ngầu" hơn. Khi tấn công đảo Zmei của Ucraine, tàu Nga kêu gọi lính Ucraine đầu hàng. Lính Ucraine đã trả lời - tạm dịch ý là : ĐCM chúng mày! Cút! Sau đó họ chiến đấu đến cùng và hy sinh oanh liệt. Trở lại chủ đề chính. Thực ra ông ta vẫn sợ một thứ. Đó là nhân dân Nga. Đơn giản vì dân là nước. Nâng thuyền đẩy thuyền là dân mà lật thuyền cũng là dân. Bạn sẽ "vặn" lại rằng gần đây, tỷ lệ ủng hộ ông ta vẫn rất cao - khoảng hơn 70%, vậy sẽ khó mà có chuyện "lật thuyền". Con số đó là đúng nhưng câu chuyện không đơn giản thế. Nói cho có đầu có đuôi một chút. Sau khi đế quốc Nga sụp đổ vào năm 1917 vì thất bại trong chiến tranh , những người CS Nga nhân thời cơ ấy giành lấy chính quyền. Trong suốt hơn bảy chục năm sau đó, họ đã tạo dựng nên một siêu cường nhất nhì thế giới với nhiều thành tích huy hoàng trong tất cả mọi lĩnh vực. Điều đó làm cho dân Nga vô cùng tự hào. Bài hát "Mênh mông Tổ Quốc tôi" có câu : Tôi không biết có nơi nào nữa trên thế giới này mà con người được hít thở tự do thoải mái như nơi đây không? Gazmanov - ca sĩ yêu thích của Putin, người được dự định để biểu diễn những bài hát ca ngợi chiến thắng của Nga ở Kiev khi chiến dịch "thần tốc" chiếm thủ đô của Ucraine kết thúc trong ba ngày - có bài hit "Tôi được sinh ra ở LX", trong đó có một đoạn "rap" sau khi kể một loạt những thành tựu của LX đã kết luận rằng LX có tất cả mọi thứ tốt đẹp nhất, không thiếu một thứ gì! Khi LX sụp đổ năm 1991, dân Nga không phấn khởi vì sẽ có dân chủ tự do mà lại bàng hoàng tiếc nuối LX. Mười năm sau đó dưới thời tt Yeltsin , nước Nga là một xã hội "đại loạn". Những kẻ cơ hội lợi dụng chính sách tư nhân hoá vội vàng đã cướp phá tan hoang đất nước. Kinh tế sụp đổ. Lạm phát phi mã. Xã hội suy đồi. Dân nghèo khổ cùng cực. Nhưng cái có lẽ họ thấy cay đắng nhất là Nga mất vị thế siêu cường, bị phương tây coi thường, dân Nga bị coi là công dân hạng hai, là kẻ thất bại. Đó là điều mà họ không thể chấp nhận. Họ muốn lại có một lãnh đạo "bàn tay sắt" như Stalin, dù có tàn bạo nhưng đất nước sẽ lại mạnh mẽ, không ai có thể coi thường. Họ muốn lại có thể hát những bài hát kia một cách đầy tự hào mà không phải tự dối lòng. Trong bối cảnh đó, Putin xuất hiện. Ông ta bắt đầu "dẹp loạn", loại bỏ những đại gia không ăn cánh, trấn áp tàn bạo những người, những vùng chống đối. Dầu mỏ khí đốt đã mang lại cho Nga một nguồn tài chính khổng lồ. Một phần nguồn tiền đó giúp cho đời sống ở Nga tốt lên, ít nhất là ở các thành phố lớn. Một khoản lớn được dùng để nâng cao sức mạnh quân sự. Putin trở thành một người có tầm ảnh hưởng lớn trên thế giới. Ông ta có khá nhiều "fan" kể cả ở Việt Nam, thậm chí còn là "fan cuồng". Năm 2014, lợi dụng lúc Ucraine lộn xộn vì các vấn đề nội bộ, bằng mưu mẹo của mình, ông ta đã sáp nhập được bán đảo Crimea có giá trị chiến lược vào Nga mà không tốn một viên đạn. Việc này bị thế giới coi là xâm lược, nhưng dân Nga lại ủng hộ vì cho là Nga chỉ giành lại vùng đất của mình. Việc chiếm Crimea làm tăng sự ủng hộ của dân Nga cho ông ta lên mức kỷ lục. Nhưng ông ta có một mục tiêu lớn hơn mà cả dân Nga và thế giới đều không đoán ra cho đến ngày 24/2/2022. Putin đánh Ucraine vì sợ Ucraine xâm lược Nga ư? Hay là sợ Ucraine vào Nato rồi cùng Nato tấn công Nga? Tất cả Putin đều - nói theo kiểu Nga - "nhổ vào mặt", nghĩa là không coi ra gì hết. Châu Âu thì sợ ông ta, bao năm qua chỉ cố chịu đựng và nhân nhượng. Mỹ thì thích trò, nói theo kiểu dân miền Bắc Việt Nam là "xui trẻ con ăn cứt gà". Có nước nào có ý định chống Nga - hay TQ! - là Mỹ ủng hộ nhiệt tình ngay. Dân Nga và Ucraine cùng văn hoá và ngôn ngữ. Vùng miền đông nói hoàn toàn bằng tiếng Nga. Miền tây tuy có nói tiếng Ukraina nhưng tiếng Nga vẫn được dùng hàng ngày. Hai bên xem TV và hát bài của nhau. Rất nhiều người Ucraine có họ hàng sống ở Nga và ngược lại. Bản thân tt Zelensky hồi trước cũng từng đi diễn ở Nga, bằng tiếng Nga bởi đó là ngôn ngữ chính của ông. Cho nên người Nga biết rõ tình hình Ucraine trong hai chục năm qua. Trong thời gian đó, Ukraina thay tới  năm tổng thống. Dân thích ai thì bầu người ấy, không thích thì không bầu. Quốc hội có nhiều đảng phái, thường xuyên tranh luận kịch liệt các vấn đề của đất nước. Năm 2014 xảy ra một chuyện động trời. Vị tổng thống đương nhiệm khi đó chuẩn bị có những ký kết quan trọng để tiến tới việc Ucraine gia nhập EU. Nhưng vào "phút cuối cùng" ông ta từ chối ký. Lý đó là Nga hứa hẹn gì đó, nghe nói là sẽ viện trợ ngay ba tỷ Đô la. Thế là dân Ucraine "nổi điên" lên, dựng chiến lũy ngay trung tâm thủ đô để phản đối. Cuộc phản đối quyết liệt và đẫm máu tới mức mà Nga phải cho đặc nhiệm giải cứu vị tt đó trong đêm, đưa sang tỵ nạn ở Nga. Nhưng ông Zelensky mới là sự trớ trêu nhất. Khi Putin đã là sỹ quan KGB hoạt động ở Đức, Zelensky mới oe oe chào đời. Khi Putin thành tt Nga, Zelensky vừa mới tốt nghiệp đại học và còn đang cân nhắc mình sẽ làm nghề gì. Khi Putin chiếm được bán đảo Crimea năm 2014, Zelensky vẫn đang đi diễn hài. Thế mà giờ đây, dưới sự lãnh đạo của "thằng nhóc" ấy, Ukraina đã đập tan kế hoạch "thần tốc" chiếm Kiev, tiêu diệt hai vạn quân Nga, đánh chìm siêu chiến hạm Moskva , bắn cháy vô số xe tăng, thiết giáp, lại còn tấn công các căn cứ hậu cần ngay trong lãnh thổ Nga. Thế này thì "chiến lược gia vĩ đại" Putin làm sao mà chịu nổi. Giờ đây ông ta có thể thí mạng hàng chục ngàn đứa con của các bà mẹ Nga vẫn đang cầu nguyện cho ông ta chỉ để xoa dịu cái sĩ diện khủng khiếp của một tên trùm phát xít đang thua trận. Ông ta lo nền dân chủ của Ucraine sẽ lan sang Nga và sẽ làm lung lay chế độ độc tài ông ta dày công xây dựng. Trừ những kẻ "cuồng Putin" do đầu óc đã bị nhiễm độc bởi bộ máy tuyên truyền khét tiếng của Putin, những người Nga khác bắt đầu tự hỏi : Tại sao dân Ucraine có thể thay đổi lãnh đạo liên tục, lật đổ một tt đi ngược lại ý dân, cho đến khi có được một tt kiệt xuất như Zelensky? Tại sao dân Nga cứ phải chịu đựng mãi tay tt KGB này, chứng kiến băng nhóm của ông ta vơ vét tài nguyên của đất nước, tô vẽ cho thủ đô một chút, còn lại đổ hết vào vũ khí và tên lửa, du thuyền và lâu đài ở nước ngoài cho bản thân, để cho các vùng rộng lớn của đất nước chìm trong bùn lầy nước đọng nghèo khổ? Và giờ đây, ông ta gây chiến tranh xâm lược hủy diệt nước láng giềng anh em, đẩy nước Nga tới chỗ tự diệt vong. Chưa hết, ông ta còn dọa sử dụng vũ khí hạt nhân, đẩy loài người đến ngày tận thế. Để làm gì? Nước Nga được gì? Trước hiểm họa diệt vong đó, chả nhẽ dân tộc Nga khoanh tay chịu chết? Putin thừa thông minh để hiểu rằng những ý nghĩ đó đang lớn dần lên trong dân Nga mà không gì có thể ngăn cản được. Họ sẽ hành động. Và sẽ quyết liệt. Điều đó làm ông ta sợ. Một cuộc "Cách mạng Tháng Mười" mới đang tới gần. 

Tại sao người Việt thích Nga?

 Chiến tranh Ucraine đã tròn 2 tháng. Cuộc chiến này chia thế giới làm 2 phe: Ủng hộ Nga và ủng hộ Ucraine. Việt Nam cũng không "nằm ngoài". Tranh luận trên mạng xã hội thậm chí khá gay gắt. Đó là vì VN vốn là bạn "chí cốt" của cả 2 bên. Nhưng bây giờ hai người bạn đó thành kẻ thù "không đội trời chung" nên Việt Nam phải chọn bên. Chính xác hơn thì Việt Nam vốn là bạn và đồng minh của Liên Bang Xô Viết, người Việt thường gọi là Liên Xô chứ ít khi phân biệt thành Nga, Ukraina, Belarus, v. v. Có thể nói là viện trợ to lớn của LX nhất là viện trợ quân sự đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong "kháng chiến chống Mỹ cứu nước" và thống nhất đất nước giai đoạn 1955-1975. Hàng vạn thanh niên VN nhiều thế hệ được học tập "miễn phí" hoàn toàn ở các trường đại học ở khắp LX, trong đó có những thành phố Ucraine như Kiev, Kharkov, Odessa. . Sau khi LX tan rã năm 1991, nước Nga - dù chỉ là một trong 15 nước trong LX - nước lớn nhất và nhiều ảnh hưởng nhất - được thừa hưởng phần lớn di sản vật chất và tinh thần của LX bao gồm cả vũ khí hạt nhân và sự ngưỡng mộ và biết ơn của đông đảo người Việt, thậm chí cả những người chưa từng đến Nga. Người Việt suốt cả một thế kỷ bị người Pháp đô hộ và khinh miệt nên hay có mặc cảm thấp kém. Sang Nga thấy dân Nga thân thiện, tính tình xuề xòa, dễ dãi. LX theo chủ nghĩa "quốc tế vô sản" nên dân được giáo dục theo tinh thần ấy. Hồi ấy dân "da trắng" ở LX không kỳ thị các tộc người khác từ các nước nghèo và "không trắng". Sinh viên Việt Nam thấp bé gầy gò đen đủi nhếch nhác mà vẫn không bị bọn "Tây da trắng" cùng trường lớp hay dân bản địa ngoài đường kỳ thị . Những cậu số "đào hoa" còn được các em Nga xinh đẹp thích. Mấy chú Việt Nam lấy thế làm "khoái chí" lắm. Đang ở VN bom đạn đói khổ thế, sang đây ăn "bơ sữa" no đủ, được học hành tử tế, lại còn được tôn trọng nữa thì các chú các cô bé đó sẽ nhớ ơn suốt đời. Nga lại có một nền văn hoá phát triển cao trong nhiều lĩnh vực, từ điện ảnh, âm nhạc, văn học, hội họa, balê, trượt băng nghệ thuật, khoa học, vũ trụ, vũ khí, đến lịch sử oai hùng của cuộc chiến tranh vệ quốc 1941-45. Mối liên hệ của Việt Nam với Nga có xuất xứ từ cả trăm năm trước. Trong sử sách hay văn học Việt Nam hiện đại đều có bóng dáng của LX. Sách học cho trẻ con Việt Nam kể rằng Cụ Hồ khi ở Paris - lúc đó còn là một chàng trai trẻ tên là Nguyễn Ái Quốc - đi tìm con đường giải phóng Việt Nam khỏi ách đô hộ của thực dân Pháp đã reo mừng như thế nào khi phát hiện ra bản luận cương của Lenin về vấn đề giải phóng thuộc địa. Năm 1924, Cụ sang Nga để học tập và tìm kiếm sự hỗ trợ của CS Nga cho cho sự nghiệp giành độc lập của Việt Nam. Tiếp theo thì nhiều thanh niên ưu tú Việt Nam cũng được đưa sang để học tập, nhiều người về sau thành những nhà lãnh đạo cách mạng Việt Nam. Nhà thơ Tố Hữu, một lãnh đạo cao cấp thời kỳ đầu có cảm hứng thế này khi lãnh tụ Stalin qua đời năm 1953:

Ông Stalin ơi 

Hỡi Ông mất đất trời có không 

Yêu biết mấy nghe con tập nói 

Tiếng đầu lòng con gọi Stalin 

So với Tố Hữu hồi ấy thì độ "cuồng Nga" của các đc bây giờ chưa là cái gì. Nhiều người học ở LX đã lâu lắm rồi mà vẫn tham gia các hội online - offline để cùng nhau ôn các kỷ niệm êm đềm đầy nỗi nhớ thương của quá khứ xa xăm tuổi đôi mươi ở đó. Họ thuộc làu làu các bài hát Nga như Cây thùy dương, Chiều Mạc Tư Khoa, Ka chiu sa và rất nhiều bài khác. Họ yêu thơ Puskin và Lermontov. Họ mê phim Đàn sếu bay qua và Sông Đông êm đềm. Họ sùng kính Tchaikovsky và Rakhmanhinov. Họ yêu mùa đông Nga và rừng Bạch Dương, yêu tranh Levitan và Kramskoi. Một số người vẫn giữ mối liên hệ với các thầy cô giáo Nga xưa, đưa họ sang thăm Việt Nam. Tất cả những cái đó gộp lại lâu ngày thì biến thành một tình yêu sâu đậm. Nga thành quê hương tinh thần của họ. Yêu quá thì dễ hóa "cuồng", ai "động đến" đối tượng" yêu của mình thì "nhảy dựng lên" ra sức bênh vực, bảo vệ ngay, có khi mất cả lý trí. Đôi khi có người cũng hiểu vấn đề. Tuy nhiên, có thể do tính người Việt hơi "lụy tình", biết là Nga sai nhưng vẫn không thể thẳng thừng quay lưng với ân nhân cũ. Tình cảm của người Việt với Ucraine vốn  cũng không khác gì Nga. Nhưng từ khi xảy ra "cách mạng màu", Ukraina xây dựng một nền chính trị dân chủ, hướng tới EU và Nato, thậm chí ghi cả điều đó vào Hiến Pháp. Đó là điều Nga không ưa và tìm mọi cách ngăn chặn. Nhiều người Việt chia sẻ quan điểm đó vì dân chủ kiểu phương tây còn khá xa lạ với họ. Họ dễ nhìn thấy những "nhược điểm" có lẽ vì chưa hiểu dân chủ là gì và giá trị quý báu nhất của nó là ở chỗ nào. Đó là vì họ chưa sống ở trong một xã hội như vậy bao giờ. Truyền thông Nga lại thường mô tả Ucraine như một xã hội đang đi theo hướng phát xít hóa và đó là một hiểm họa mà Nga phải loại trừ. Nhiều người Việt cũng tin vào nhận định đó như họ tin "các đồng chí LX" vậy. Tình cảm với Ucraine phai nhạt dần. Thế là khi xảy ra chiến tranh, họ ủng hộ Nga. Đó đại để là đặc điểm của nhóm người Việt - tạm gọi là nhóm "cuồng Nga", khá là đông đảo. Sau khi LX tan rã, Việt Nam đổi mới, hội nhập với thế giới ngày càng sâu rộng. Từ đó hình thành một nhóm người, thường trẻ hơn, có cái nhìn rộng hơn, khác kiểu "lối mòn" thời chiến như: ta - địch, cộng sản - tư bản trước đây. Nhóm già có xu hướng đánh đồng nước Nga bây giờ với LX. Dù cũng khá "đổi mới" như thích cho con đi học ở Anh Mỹ, làm việc,  định cư thậm chí có quốc tịch ở đó, thích lối làm giàu tư bản, thích đô-la, nhưng cứ hễ động đến chính trị là nhóm già lại theo tư duy cũ. Họ cho rằng Putin bảo vệ những giá trị của LX, chống lại bá quyền của Mỹ và bành trướng của Nato bằng cách ngăn chặn Ucraine và nếu không đánh trước thì sẽ quá muộn. Họ cho rằng Nga chỉ lấy lại vùng đất vốn là của Nga là Crimea chứ không thôn tính đất của nước khác. Những quan điểm này giống với những gì mà truyền thông Nga nói. Họ tin Nga như tin LX vậy. Họ thích Putin cũng như họ thích nhân vật tình báo LX hoạt động trong hàng ngũ Đức trong serie phim truyền hình LX "17 khoảnh khắc mùa xuân" . Họ cho rằng Putin vốn là đảng viên ĐCS LX nên là "đồng chí", có thể tin tưởng được. Có lẽ biết thế nên Putin "láu cá" khi gặp lãnh đạo VN thường gọi họ là "đồng chí" để gây cảm tình. Họ cho dân chủ chỉ là chiêu bài của Mỹ để can thiệp vào nội bộ nước khác. Nhóm trẻ thường có quan điểm khác. Họ nhìn sự "lộn xộn" ở các nước dân chủ chính là biểu hiện của dân chủ vì dân được tự do thể hiện quan điểm của mình, chứ không phải lúc nào cũng tuân thủ chính quyền. Tương tự như thế, họ thấy trật tự và ổn định ở các xã hội như TQ, VN là vì dân không được tự do có ý kiến riêng của mình. Họ thấy Ucraine có quyền quyết định đường lối chính trị của mình không phụ thuộc vào ý muốn và ép buộc của nước khác, dù đó là một nước hàng xóm hùng mạnh. Đó không phải là sự đe dọa, là sự nguy hiểm cho nước láng giềng. Đó chính là quyền được độc lập tự do, như lời Cụ Hồ từng nói. Vì thế sự ép buộc của Nga là vô lý và "chiến dịch quân sự đặc biệt" của Putin là cuộc xâm lược tàn bạo, không thể biện minh. Họ không cho là Ucraine "dại" đi theo phương tây nên tự chuốc họa vào thân. Đại để đó là quan điểm của nhóm trẻ trong đó có cả một số ít người lớn tuổi nhưng vượt ra ngoài đám đông thế hệ họ. Nhóm "cuồng Nga" có lẽ như vẫn sống ở thời còn LX. Ảo tưởng đó khá là dai dẳng. Nhưng giấc mơ đó sớm muộn sẽ kết thúc bởi LX tan rã đã hơn ba thập kỷ rồi. Nga ở thời Putin đã trở thành một đế quốc hung bạo thậm chí có thể so sánh với Đức Quốc xã. Nga thậm chí còn nguy hiểm hơn vì có vũ khí hạt nhân và đang đe dọa có thể sử dụng nếu cần. Trên đây là chỉ nói về những người dân bình thường. Tầng lớp lãnh đạo chính trị có thể có quan điểm khác từ những cân nhắc an ninh, quốc phòng, ngoại giao hay hay kinh tế. 

Vẫn có Anh

 Tặng cô Vy

Anh nhớ không, ngày ấy

Em nhớ như hôm qua 

Mà đã ba chục năm 

Anh đưa em lên cầu thang 

Về làm dâu nhà anh

Ngỡ ngàng, lo âu, hạnh phúc

Hôm qua em đưa anh 

xuống cầu thang này 

Mong anh sớm về nhà 

Mà anh đi mãi 

Em về một mình trống trải 

Cầu thang rộng quá 

Em bé nhỏ liêu xiêu 

Không có anh ở bên 

Cho em tựa vào vững chãi 

Em mong là mùa hè mãi 

Em sợ đông lạnh lắm cô đơn 

Thôi em không khóc nữa đâu 

Em không muốn anh buồn mãi

Em muốn anh vui trở lại 

Em sẽ cười nhé anh

Em sẽ lại tươi xinh 

Như ngày đầu mình gặp gỡ 

Anh bảo mình sẽ yêu nhau mãi 

Em sẽ mãi yêu anh 

Dù anh ở nơi nao

 Xa xôi đến đâu đi nữa 

Nhưng em sẽ chẳng trẻ mãi 

Em sẽ già đi 

Anh đừng chê em xấu nhé

Bởi anh sẽ mãi mãi trẻ 

Mãi mãi còn thanh xuân 

Thời gian vùn vụt trôi

Các cháu anh rồi sẽ ra đời 

Chúng sẽ chập chững tập đi

Và sẽ ê a tập nói 

Và sẽ nhìn ảnh anh rồi hỏi 

Bà ơi ai đây? 

Em sẽ rất vui 

Kể cho chúng nghe

Rằng chúng có một người ông 

Tràn đầy lòng yêu thương 

Bà sẽ thay ông 

ôm các cháu vào lòng 

Thật lâu 

Như Vẫn Có Anh

Với Tình Yêu

Mãi mãi 

Zelensky là ai?

 Đó là điều mà ở Việt Nam và nhiều nơi khác nữa không biết. Họ chỉ nói theo một số "chuyên gia" đáng ngờ nào đó, kiểu như : Đó là một anh hề với ngụ ý coi thường ra mặt. Có một vị tướng còn gọi là "thằng Zelensky" một cách khá là ngạo mạn. Vậy "thằng Zelensky" là ai? Anh ta sinh năm 1978, năm nay mới 44 tuổi, là người gốc Do Thái ở Ucraine. Bà anh - có lẽ biết được số phận họ sẽ như thế nào khi phát xít Đức tới - đã chuyển tới sống ở Kazakhstan - miền trung Á Liên Xô - để lánh nạn. Ông anh là bộ binh trong Hồng Quân Liên Xô, đã chiến đấu trong suốt đại chiến thứ hai, hy sinh tại mặt trận Ucraine ở cấp đại tá. Bố mẹ anh là trí thức sinh ra, lớn lên, học tập và làm việc ở nước Cộng Hoà XHCN Xô viết Ucraine, một nước chủ chốt của Liên Xô. Thời niên thiếu và thanh niên mới lớn của anh cũng bình thường như mọi bạn cùng lứa khác, đeo khăn quàng đỏ, rồi vào đoàn thanh niên cộng sản Komsomol. Anh tốt nghiệp luật nhưng không làm luật sư ngày nào. Từ thời học sinh, anh thích diễn hài trên sân khấu. Ở LX thời ấy, thanh niên có một hoạt động văn nghệ khá sôi động gọi là KVN - viết tắt tiếng Nga của  "Câu lạc bộ của những người vui tươi và tháo vát".  Ở ta cũng có một kiểu "na ná" là diễn "táo quân" trên VTV tối 30 Tết. Cái khác là KVN diễn thường xuyên, là thanh niên, nghiệp dư, nhiều đội thi đấu với nhau. Anh diễn giỏi, rồi lập thành một công ty biểu diễn hài, tự sáng tác và biểu diễn rất thành công, thậm chí cả ở Nga. Đáng chú ý nhất có lẽ là serie cuối cùng, bắt đầu từ 2015. Anh vào vai một giáo viên dạy sử. Thấy xã hội còn nhiều vấn đề cần giải quyết, anh "giáo viên quèn" này mơ ước thành tổng thống với vai trò "đầy tớ của nhân dân" để thay đổi xã hội hội như chống "quốc nạn" tham nhũng đang hủy hoại Ucraine. Anh không ngờ rằng nhân dân Ucraine lại nhìn thấy ở "anh giáo trẻ" với giấc mơ "tổng thống" trong vở hài kịch này lại đúng là mẫu người đang cần cho sự thay đổi Ucraine. Chế độ dân chủ là thế. Ai cũng có thể thành tổng thống được, miễn là dân "khoái", chứ không như ở một số chế độ, nơi theo quy trình "Ệ" như hậu duệ, tiền tệ, v. v. Họ khuyến khích anh ra tranh cử. Và anh đã trúng cử với số phiếu "long trời lở đất" - hơn 73% trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2019 khi anh mới 41 tuổi. Sau đó là thời kỳ khó khăn bởi vị tổng thống trẻ với nội các cũng thế - không kinh nghiệm chính trường hay quản lý kinh tế - ra sức vật lộn không mấy thành công với các vấn đề của Ucraine. Uy tín của chính phủ xuống thấp, bị rất nhiều chỉ trích nặng nề. Thế rồi bất ngờ lớn tiếp theo xảy ra, lại còn "khủng" hơn cả việc đắc cử tổng thống: cuộc xâm lược Ucraine của Putin vào 4 giờ sáng ngày 24/2/2022. Không biết ai đã "khéo" chọn giờ : Cũng đúng 4 giờ sáng ngày 22/6/1941, Hitler cũng bắt đầu ào ạt tấn công Liên Xô. Sau đó mọi việc lại diễn ra cứ như lịch sử được lặp lại. Putin cũng chọn chiến thuật đánh nhanh thắng nhanh, như Hitler chọn blitzkrieg. Putin tưởng sẽ chiếm được Kiev trong 3 ngày rồi tổ chức diễu binh, bắn pháo hoa ăn mừng chiến thắng ở đó. Hitler cũng định duyệt binh ở Moskva vào ngày 7/11/1941 - ngày Cách mạng tháng 10 và quốc khánh Liên Xô. Nhưng mà đời không như mơ! Hitler sa lầy ở Liên Xô 4 năm rồi đại bại. Putin thì chưa chi đã sa lầy và khả năng là sớm thất bại. Hitler bao vây pháo đài Brest, Leningrad rồi đại bại ở Stalingrad. Putin có "cải tiến" đôi  chút bằng cách "chơi luôn 3 trong 1" cho trọn gói. Trận chiến Mariupol cũng ác liệt như Brest. Quân Ucraine dưới mưa bom bão đạn của Nga vẫn thà chết không đầu hàng. Nga có lẽ thấy không đánh nổi vì đánh tiếp sẽ phải chịu tổn thất quá lớn nên đã thay đổi chiến thuật. Nga chuyển sang bao vây cứ điểm này cho đến khi quân Ucraine chết đói hay không chịu đựng được nữa sẽ phải đầu hàng, giống như Hitler bao vây Leningrad suốt mấy năm. Nếu lịch sử cứ tiếp diễn như thế thì quân Nga sẽ đại bại, như Đức đại bại ở Stalingrad và Leningrad. Điểm giống nhau "chết người" nữa là sự tàn bạo của lính Nga, cũng khủng khiếp không kém gì Đức Quốc Xã. Lính Nga ở Bucha và một số nơi khác hãm hiếp, giết chết rồi quăng xác bên đường hoặc thiêu cháy hàng loạt phụ nữ và trẻ em chứng tỏ điều đó. Sự dũng cảm kiên cường của lính Ucraine thì cũng như của Hồng Quân Liên Xô. Bởi họ bảo vệ độc lập tự do của mình nên kế thừa tinh thần của những binh đoàn thép như "Mặt trận Ucraine", nơi ông của tt Zelensky từng phục vụ. Thế thì tại sao lính Nga lại không kế thừa được gì cả? Bởi vì họ chẳng thấy có mục tiêu thiêng liêng nào như thế hệ ông bà họ trong cuộc chiến vệ quốc vĩ đại 1941-45 cả. Xâm lược, tàn phá giết người ở nước "anh em - láng giềng gần gũi" Ucraine thì có gì "vinh quang"? Họ ra trận theo mệnh lệnh để thực hiện các mục tiêu không rõ ràng và thuyết phục như "phi phát xít và phi quân sự hóa" Ucraine. Tương tự như vậy khi xưa, lính Mỹ viết lên mũ dòng chữ "War is hell" - chiến tranh là địa ngục. Lính Bắc Việt Nam thì viết: Cuộc đời đẹp nhất là trên tuyến đầu đánh Mỹ! Nga chỉ kể thừa cái khoản duyệt binh hoành tráng thôi. Putin thì thích "thể hiện" trước dân Nga và đe dọa thế giới. Còn viên bộ trưởng QP - giờ đây bị coi là tồi tệ nhất trong lịch sử Nga - chỉ giỏi hai thứ : Pr và tham nhũng. Hình như ông ta mang hàm nguyên soái, đeo đầy huân chương rất "oách". Thế mà lại chưa từng phục vụ trong quân đội, chưa tham gia trận chiến nào cả. Nhưng tay này lại hợp "gu" ông chủ. Cặp đôi này cứ "kè kè" với nhau suốt. Những gì tốt đẹp nhất của Liên Xô để lại thì trong suốt hai chục năm qua, Putin và băng nhóm của mình đã tiêu diệt hết rồi, để thay thế bằng một "đế quốc Nga vĩ đại" với ông ta là "hoàng đế vĩ đại". Thậm chí còn muốn hơn cả Pier Đại Đế khi xưa. Nhưng có một điều kiện, mà lại là chủ yếu : Phải có Ucraine, bằng mọi giá. Nếu không thì cái đế chế Nga vĩ đại của Putin sẽ không thành. Đó là vì ông ta tin rằng chẳng có "Ucraine" nào cả. Đó chỉ là một mưu đồ chính trị của chính quyền xô-viết thời kỳ đầu thôi. Tất cả chỉ là dân tộc Nga, xuất xứ từ Kiev khi xưa rồi mở rộng về các hướng. Bây giờ phải hợp lại. Thực ra Liên Xô cũng từng làm thế nhưng lại gộp cả những tộc người không thuộc giòng giống Nga. Cần hợp nhất Nga, Belarus và Ucraine. Belarus thì Putin đã "bỏ túi" rồi. Chỉ còn Ucraine thôi. Ucraine thì cứ như một cô gái đẹp, nhất định bỏ tên "bồ cũ" Nga vì hắn ta thô bạo và gia trưởng. Cô gái Ucraine muốn đi theo anh chàng EU bảnh trai, ga lăng và giàu có. Tay "mu-dich" Nga này cố sức lôi kéo, hứa hẹn đủ điều rồi dọa nạt, hành hung. Tất cả chỉ làm cho nàng Ucraine càng nhất quyết ra đi. Đến nước này thì tay bồ cũ thô lỗ kia đành phải ra "chước" cuối cùng: Không ăn được thì đạp đổ! Đại để mối quan hệ Nga - Ucraine là thế. Điều này có thể giải thích tại sao cái giá việc đánh Ucraine lớn thế mà Putin vẫn lao vào. Ucraine thì cứ như dòng sông Angara, một mình lao ra biển cả khi các dòng sông khác đều chảy vào hồ Baikal. Xưa Chu Du từng than: Trời đã sinh Du sao còn sinh Lượng. Putin có thể cũng đã than thầm như thế. Zelensky sinh ra không phải để tấu hài, mà là cho một sự nghiệp lớn sẽ đi vào lịch sử và con cháu chúng ta sẽ học trong sách giáo khoa sau này. Không phải chỉ ông tướng VN kia coi thường. Hầu như cả thế giới cũng nghĩ thế. Người Mỹ còn ngỏ ý sắp xếp cho Zelensky tránh tạm ra nước ngoài rồi cùng chính phủ lưu vong "kháng chiến" từ bên ngoài. Nhưng Zelensky đã từ chối và nói rằng ông cần súng đạn để chiến đấu chứ không cần "đi nhờ" xe Mỹ để thoát thân. Có lẽ từ thời điểm đó, thế giới mới hiểu Zelensky là ai. Thử nghĩ xem có ai lại đến nơi nguy hiểm nhất thế giới bây giờ là Kiev để được đi cùng và chụp ảnh chung với với một vị lãnh đạo tầm thường của một nước tầm thường? Thế mà những người như thế lại là lãnh đạo cao nhất của những nước giàu mạnh nhất thế giới. Họ tới để không bỏ lỡ cơ hội được cùng chiến đấu với người anh hùng đi đầu trong cuộc chiến lịch sử của loài người tiến bộ chống lại thế lực đen tối bạo tàn bậc nhất thế giới hiện đại. Họ đến để cũng được ghi công mình vào trận chiến ấy. Họ đến vì họ tin rằng Ucraine nhất định thắng. Họ không đến tay không. Sau họ là nhiều vũ khí Ucraine cần để chiến đấu. Họ hiểu rằng nếu Ucraine thua, đế quốc Nga rộng lớn và hùng mạnh sẽ hình thành vì có thêm Belarus và Ucraine. Đế quốc Nga sẽ không dừng lại. Tiếp theo có thể sẽ là Moldova, rồi ba nước Baltic. Và cũng như Hitler, Putin sẽ không dừng lại. Nhiều năm qua, các nước EU cố gắng chịu đựng và theo đuổi chính sách nhân nhượng với Nga với hy vọng Nga sẽ biết điều hơn và không hành xử quá đáng. Họ mua nhiều dầu khí Nga với hy vọng Nga sẽ tử tế với họ để giữ thị trường. Nhưng có lẽ họ không hiểu rõ chiến lược của Nga. Trong những năm ấy, Nga đã dùng số tiền khổng lồ kiếm được từ EU để xây dựng sức mạnh quân sự. Cuối cùng thì giờ G đã đến: 4 giờ sáng ngày 24/2/2022. Giờ đây, phương tây - dù muộn- đã hiểu ra điều Cụ Hồ từng nói năm 1946, rằng muốn hòa bình thì phải nhân nhượng. Nhưng càng nhân nhượng thì kẻ thù càng lấn tới vì chúng có dã tâm xâm lược. Họ hiểu rằng Zelensky chính là người được trao sứ mệnh lớn là ngăn chặn và đập tan dã tâm xâm lược của Putin. Điều khá trớ trêu là khi Ucraine muốn gia nhập Nato trước đây, lãnh đạo khối này đã từ chối vi Ucraine không đạt tiêu chuẩn của Nato! Còn bây giờ thì Ucraine lại ở tuyến đầu, dẫn dắt Nato trong cuộc chiến lớn chống lại kẻ thù chung. Và người lãnh đạo Nato về thực chất chính là tt Zelensky chứ không phải mấy vị tướng "bàn giấy" ở Bruxelles.