Lev Tôn-xtôi

Lev Tôn-xtôi (1828-1910) - có lẽ là nhà văn vĩ đại nhất mọi thời đại - cả đời mình tìm kiếm ý nghĩa cuộc đời. Ở tuổi 20, khi còn là sinh viên, chàng thanh niên Tôn-xtôi nhận ra rằng việc học những kiến thức vô bổ chán ngán ở trường cốt để có những tấm bằng và giấy chứng nhận chẳng phải là thứ anh quan tâm. Anh bỏ học khi mới ở năm thứ hai đại học Kazan để đi tìm con đường của mình. Một người thông minh, lý tưởng và ý chí như anh hẳn thừa rằng biết là một cuộc sống ăn chơi trác táng là thứ vô nghĩa nhất. Nhưng anh vẫn muốn thử hết mọi thứ ăn chơi, từ rượu chè, trai gái đến cờ bạc có lẽ vì anh muốn chính mình kiểm chứng điều đó chứ không phải là chỉ "nghe người ta nói". Sau đó anh tình nguyện vào quân đội, tham gia trận chiến ác liệt tại vùng Cri-mê chống lại cuộc xâm lăng của nước ngoài. Anh chứng kiến lòng yêu nước và dũng cảm của những người lính Nga vốn là nông dân bình dị và cũng nhận ra sự bi thảm và vô nghĩa của chiến tranh khi những thanh niên trẻ, vốn đều là người hiền lành tử tế bỗng nhiên lao vào bắn giết nhau để phục vụ cho cái mà sau này anh gọi là những âm mưu để bóc lột và tha hóa nhân dân của kẻ thống trị. Có lẽ anh đã suy nghĩ rất nhiều về những điều này. Anh cho rằng cách suy nghĩ tốt nhất là phải viết ra. Và thế là anh đã viết ra bộ tiểu thuyết sử thi đồ sộ nhất trong lịch sử văn học thế giới: Chiến Tranh và Hòa Bình. Nhiều người chúng ta có lẽ còn không đủ can cảm chỉ để đọc cuốn sách này, bởi nó quá lớn với hơn 1500 trang, với khoảng 500 nhân vật. Một nhân vật chính là chàng thanh niên Pie Bêzukhov có lẽ chính là hình ảnh của Tôn-xtôi. Anh là một thanh niên quý tộc giàu có, lý tưởng, ít thực tế, ngơ ngác trước bão tố cuộc đời và chiến tranh, cuối cùng nhận ra rằng ý nghĩa cuộc đời chẳng phải là sự giàu có, hay bi tráng của chiến tranh và những "anh hùng" của nó, kể cả Napoleon mà anh từng coi như thần tượng, mà chính là cuộc đời giản đơn, bình dị, sự thanh thản, hòa bình trong tâm mình. Tác phẩm này đã đưa ông lên đỉnh cao của sự ngưỡng mộ, nổi tiếng và vinh quang không chỉ ở nước Nga mà trên toàn thế giới. Nhưng đó lại là những thứ mà ông chẳng hề quan tâm. Ông chẳng thấy thỏa mãn với những gì đã đạt được bởi cái ý nghĩa sâu xa của cuộc đời, điều mà ông ra sức tìm kiếm vẫn chưa thấy. Thế là ông tiếp tục tìm kiếm. Ông tìm đến tôn giáo. Nhưng cái cách của ông thì không phải như chúng ta, đến nhà thờ hay chùa chiền, nghe cha cố hay sư giảng đạo giảng kinh qua loa, rồi lầm rầm đọc theo, sau đó thì vẫn sống theo lối cũ mòn. Ông đọc kỹ Kinh Thánh và tự viết lại một quyển Kinh Thánh cho mình sau khi loại bỏ đi tất cả những gì ông cho là rườm rà vô nghĩa. Ông đi đến kết luận rằng ý nghĩa cuộc đời là tình yêu với Thượng Đế và Con Người, rằng Thiên Đàng chẳng phải ở đâu xa mà ở ngay trong ta. Nhưng chỉ tìm ra lý thuyết thôi mà không thực hành, vẫn sống cuộc đời sang giàu, đề huề vợ con của một quý tộc địa chủ trong khi các nông nô của mình vẫn sống cuộc đời nghèo khổ thì cũng chả có ý nghĩa gì. Ông đi đến quyết định cuối cùng: từ bỏ tất cả để sống cho đúng với niềm tin của mình. Ông đã làm điều Đức Phật đã làm cách đây 2500 năm. Vào một đêm đông giá lạnh, ở tuổi 82, ông bí mật bỏ nhà ra đi trên một chuyến tàu đêm. Không ai biết ông đi đâu. Chúng ta chỉ có thể phỏng đoán. Biết đâu ông cũng định đến một nơi nào đó, ngồi thiền cho đến lúc tỉnh ngộ như Đức Phật chăng? Nhưng chưa đi được bao xa, ông bị cảm lạnh, viêm phổi và qua đời tại một nhà ga nhỏ, trong nhà người trưởng ga. Biết đâu đó chính là lúc con người vĩ đại ấy đã tỉnh ngộ, theo cách riêng của mình?