Lợi hay hại?

Hiểu biết của con người về thân phận của mình và quan hệ với thiên nhiên và vũ trụ dường như đã đạt đến trình độ cao từ thời cổ. Ngày nay, con người quá say mê sự hào nhoáng của tiến bộ kỹ thuật mà thực chất chỉ nhằm tạo thêm nhiều tiện nghi vật chất. Đắm chìm trong vật chất, con người dường như tê liệt về tinh thần. Vì thế những vấn đề cơ bản quan trọng hơn cho cuộc sống đặt ra từ xa xưa dường như nay bị sao nhãng.

Con người được tạo hóa ban cho trí tuệ. Nhờ đó con người từ chỗ sống như loài vật hoang dã đã tự tạo cho mình nhiều sản phẩm vật chất và tinh thần, làm cho cuộc sống loài người khác hẳn loài vật. Nhưng con người nhiều khi trở thành nạn nhân của chính những ý tưởng “điên rồ” khi những ý tưởng đó biến thành quyết tâm của những kẻ nắm được quyền lực chính trị. Vì muốn xây dựng một xã hội “trong sạch”, chỉ có nông dân mà Pol Pot đã mù quáng tàn sát hàng triệu đồng bào của mình vì cho đó là cách nhanh nhất xây dựng một xã hội không còn giai cấp bóc lột. Tin rằng chủng tộc thượng đẳng “Aryan” đang bị đe dọa bởi các chủng tộc thấp kém hơn như Do Thái, Slavơ, v.v., Hitle đã “giải quyết” vấn đề đó bằng một cuộc chiến tàn khốc nhất trong lịch sử,  làm chết hàng chục triệu người. Học thuyết “Domino” cho rằng nếu “mất” Việt Nam thì các nước xung quanh sẽ “đổ” theo của các tổng thống Mỹ đã đẩy hàng triệu thanh niên Mỹ đến chiến trường Việt Nam, ném hàng triệu tấn bom, rải hàng triệu lít chất độc hóa học, gây ra cái chết của gần 60.000 thanh niên Mỹ và hàng triệu người Việt Nam. Để thực hiện ý tưởng xây dựng một xã hội không còn “người bóc lột người”, Lê Nin theo học thuyết Marx, thực hiện cuộc cách mạng Tháng Mười, lập nên nhà nước “công nông” tại Nga và từ đó kéo theo việc thành lập các chế độ tương tự ở một loạt nước khác. Sau hơn 70 năm, cuộc cách mạng xã hội đầy tham vọng này đã hầu như hoàn toàn thất bại trước bản chất thực dụng cố hữu của con người.

Nhiều khi con người được lợi bao nhiêu từ trí khôn của mình thì có lẽ cũng bị hại bấy nhiêu bởi trí khôn ấy. Phát minh ra thuốc nổ để rồi bị giết chết ngày càng nhiều vì thuốc nổ. Phát minh ra rượu, thuốc lá, ma túy để rồi bị chính những thứ này tàn phá sức khỏe. Phát minh ra tôn giáo để rồi bị chính tôn giáo chia rẽ và trói buộc hàng ngàn năm nay. Phát minh ra vũ khí hạt nhân để rồi phải sống với nguy cơ bị hủy diệt.